Monnikspeper komt voor in het Middellandse Zeegebied (Spanje, Portugal en Italië) en West-Azië, terwijl de meeste soorten uit het geslacht Vitex alleen leven in de tropen.  Hij groeit bij voorkeur aan oevers en kusten. Monnikspeper wordt beschouwd als een medicinale plant en werd reeds beschreven in geschriften van de Griekse arts Hippocrates. Verschillende ingrediënten worden als bepalend gezien voor de genezende eigenschappen van de monnikspeper. Deze omvatten bv. hydrofiele flavonoïden, etherische olie, iridoïde glycosiden en bicyclische diterpenen. Het zou de seksuele drang verminderen.

De heester groeit tot 5 meter hoog. . De stengels zijn houtachtig en grijsbruin, met vierkante dwarsdoorsneden. De bladeren zijn tegenoverstaand, handvormig samengesteld, met vijf tot zeven lancetvormige, getande blaadjes. De bloemen)  zijn klein, blauwpaars, roze of wit, en zitten in lange, slanke aren aan het einde van de takken. De vruchten zijn kleine, ronde, zwarte bessen, die een peperachtige geur en smaak hebben.

De bessen van de monnikspeperplant worden al eeuwenlang gebruikt vanwege hun heilzame eigenschappen, vooral bij vrouwen voor het reguleren van de hormonale balans.

Het is een winterharde plant, die goed bestand is tegen droogte en zout. Het is nu verspreid over vele andere delen van de wereld, waar het soms als een invasieve soort wordt beschouwd. Het wordt ook gekweekt als een sierplant, vanwege zijn aantrekkelijke bloemen en geurige bladeren.

Monnikspeper bloeit van juni tot september, en de bessen zijn het meest rijp in het late najaar. Dit is het ideale moment om te oogsten.

Bij kneuzing geuren de bladeren kruidig.

Monnikspeper is in feite geen eetbare plant, maar een medicinale plant, die vooral wordt gebruikt voor zijn effecten op de hormoonhuishouding.

Aankoop

Je kunt monnikspeper kopen bij drogisterij, natuurvoedingswinkel of online winkel. Monnikspeper is het beste te kopen in het seizoen, dat loopt van september tot november. Dan zijn de bessen het meest rijp en potent.

Monnikspeper is geen plant die je vers kunt kopen, maar alleen in gedroogde of verwerkte vorm.

Je kunt monnikspeper kopen in de vorm van gedroogde bessen, thee of als extract in de vorm van kant-en-klare preparaten zoals tabletten, capsules of druppels.

Bewaren

Bewaar gedroogde monnikspeperbessen op een koele, donkere plaats in een luchtdichte verpakking. . Zo blijft hij tot twee jaar goed.

Supplementen moeten volgens de instructies van de fabrikant worden bewaard.

Hoewel monnikspeper voornamelijk als supplement wordt gebruikt, kunnen gedroogde bessen worden toegevoegd aan kruidentheeën of infusies voor een subtiele smaak.

Monnikspeper kan, zoals gewone peper, als specerij aan gerechten worden toegevoegd. Het is wat milder van smaak dan echte peper. Experimenteer met kleine hoeveelheden om de smaak te ontdekken.

Vermalen geeft het een heerlijke citroenachtige geur en een citroenachtige pepersmaak aan de gerechten waarbij je het zowel warm of koud kan gebruiken.  Het smaakt erg lekker bij verse gegrilde vis.

Het blad kan je als thee gebruiken.

Een Griekse vrouw die geen kinderen meer wilde, gaven hun man zaden van de monnikenpeper (Hippocrates).

In het klooster gebruikten monniken het kruid als kruid in hun eten zodat ze niet werden geplaagd door overmatige seksuele lusten.

Monnikspeper heeft een complexe werking op het endocriene systeem, vooral op de hypothalamus-hypofyse-gonade-as, die de productie en de balans van de geslachtshormonen reguleert. Monnikspeper werkt voornamelijk als een dopamine-agonist, wat betekent dat het de werking van dopamine, een neurotransmitter die betrokken is bij de regulatie van de prolactinesecretie, nabootst of versterkt. Prolactine is een hormoon dat de melkproductie stimuleert, maar ook de ovulatie en de progesteronsynthese remt. Door de prolactinespiegel te verlagen, bevordert monnikspeper de ovulatie en de progesteronsynthese, en corrigeert het een relatief progesterontekort, dat vaak de oorzaak is van veel vrouwenklachten.