Vermoedelijk is de citroen een hybride van de cedraat (cederappel) en een limoen en vervolgens met een pompelmoes. Alle soorten citrus zijn ooit voortgekomen uit deze drie hoofdsoorten: cedraat, mandarijn en pompelmoes.  De citroen is als wildvorm nooit in de vrije natuur gevonden. De Citrus limonum wordt al sinds de 10e eeuw v. Chr. in cultuur gebracht, hetgeen blijkt uit oude Chinese geschriften uit die tijd. Van oorsprong is het een Indische vrucht, maar de citroenboom gedijt ook prima in het gebied rond de Middellandse Zee. Tussen 1000 en 1150 werd de citroen op grote schaal verspreid in de hele Arabische wereld en het Middellandse Zeegebied.

Zij werden vooral geteeld in de Moorse boomgaarden. De eerste substantiële teelt van citroenen in Europa begon bij Genua in het midden van de 15e eeuw. In 1493 nam Christoffel Columbus citroenzaden mee op zijn reizen naar Amerika. Spaanse veroveringen hebben geholpen bij het verspreiden van citroenzaden in de Nieuwe Wereld. Ze werden vooral gebruikt als sierplant en voor de geneeskunde. In de 18e en 19e eeuw werden citroenen geplant in Florida en Californië.Zoals bij de meeste citrusvruchten bevat de schil etherische oliën, alsook veel vitaminen en mineralen.

De winter is het topseizoen van de citrusvruchten, het is in deze periode dat de sinaasappel, de citroen, de limoen, de mandarijn en de clémentine op hun best zijn. Een citroenboom kan tot 300 kg citroenen produceren.

Citroenen groeien aan een subtropische groenblijvende boom die max. 6m hoog wordt. Deze boom draagt viermaal per jaar vrucht, die ieder seizoen een andere kleur heeft. De vruchtkleur is variabel volgens het ras en de hoeveelheid schaduw. De citroenen die in mei geoogst worden zijn bijna wit van kleur en worden bianchetto’s genoemd. De citroenen die in de zomer (van juli tot september) worden geoogst blijven, ook wanneer ze rijp zijn, groen en worden verdello’s genoemd. De citroenen die in de herfst en winter worden geoogst zijn geel van kleur en worden primo fiore’s genoemd. De citroen krijgt zijn gele kleur pas na enkele koude nachten te hebben doorgemaakt.

De meeste citroenen worden groen geplukt en een paar weken in een beheerste omgeving opgeslagen om hun houdbaarheid te vergroten. De schil van de groene citroen wordt geel en dunner, er vormt zich een waslaagje en de sapzakjes worden groter.

Na de oogst worden de citrusvruchten meestal behandeld met chemische bestrijdingsmiddelen (fungiciden) om het risico van schimmelvorming tijdens de opslag te vermijden. Als de schil beschadigd is, verdampt de olie en rot de vrucht eerder. Bovendien worden ze gewassen waardoor hun natuurlijke beschermlaag verwijderd wordt en is het noodzakelijk om verdamping te vermijden dat een kunstmatige waslaag aangebracht wordt die een langere bewaartijd en tevens een aantrekkelijker uitzicht aan de citroen geeft.

De citroen heeft een zure smaak die veroorzaakt wordt door het aanwezige citroenzuur dat ook in veel andere citrusvruchten voorkomt en een fris aroma geeft.

Er bestaan ongeveer 1500 soorten citrusvruchten waarvan er maar 8 belangrijk zijn voor de commerciële markt. Ze geven allemaal frisheid, aroma en soms een beetje bitter aan gerechten. Een citrusvrucht bestaat uit drie delen: de schil met daarin veel etherische oliën, het witte gedeelte van de schil wat veel pectine en bitters bevat en het binnenste gedeelte met het vruchtvlees wat bestaat uit duizenden zakjes met sap.

Een aantal citroenen zijn afkomstig van de citrus limon gekruist met andere vormen zo hebben wij de

• Pondorosa citroen: grote, grove citroen kruising tussen een citroen en een cedraat. Deze citroenen hebben een diep gele kleur. De vruchten hebben een dikke vaak hobbelige schil, ze zijn groot, sappig en zuur.

De bomen groeien met doornen en zijn gevoelig voor koude. Ponderosa citroenbomen worden ook vaak gekweekt in potten voor sierdoeleinden.

• Meyercitroen: kruising tussen een citroen en een sinaasappel of manderijn (een minder zure citroen met een dunne schil). De vruchten zijn bolrond van vorm, donkergeel van schil die betrekkelijk makkelijk is te verwijderen. De schil is eetbaar, het vruchtvlees is soms lichtoranje van kleur en minder zuur dan de standaard citroenen, rijk aan mild aromatisch sap. De Meyer citroen bevat enkele tot veel pitten. De vruchten voelen soepel aan. De kenmerkende uitstulping of nippel ontbreekt meestal.

• Eureka-citroen: Dit is de meest voorkomende citroen die het hele jaar door verkrijgbaar is. Het heeft een dikke, hobbelige schil en een zeer zure smaak.
• Lisbon-citroen: Deze lijkt sterk op de Eureka, maar heeft een dunnere schil en iets meer sap. Ook deze is het hele jaar door beschikbaar.
• Verna-citroen: Deze wordt voornamelijk in Spanje geteeld en is vaak groter met een dikkere schil, perfect voor het maken van zest.
• Femminello-citroen: Een Italiaanse soort die beroemd is om zijn aroma, vaak gebruikt in limoncello.

Doordat de vruchten kwetsbaarder zijn dan de standaard citroenen is er maar beperkte export naar Europa.  In de citrus gebieden van USA is het voornamelijk een boom met vruchten voor eigen gebruik.

De Maya Meyer Lemon uit Guatemala heeft dubbel zoveel sap dan de concurrenten.

De belangrijkste productielanden van de citroen zijn: Spanje (met ook Mallorca), Portugal, Turkije, Griekenland, Italië (vooral rond Sorrento en op Sicilië). Verder Israël en Marokko. Over de Atlantische Oceaan heen: California, Arizona, Florida, Mexico, Brazilië en Argentinië.

In Noord-Afrika worden citroenen vaak gezouten.

Onder de juiste omstandigheden zal de citroenboom hele jaar bloeien en vruchten dragen. Om een rijke oogst te krijgen worden de bomen tijdens een droogteperiode een bepaalde tijd niet besproeid. Als ze daarna weer flink besproeid worden zullen ze massaal gaan bloeien en daardoor zullen de vruchten ook allemaal op hetzelfde moment rijp zijn.

Uit de schil van de citroen wordt door persing of stoomdestillatie tevens een etherische olie bereid die veel gebruikt wordt in parfum, cosmetica en in limonades en snoepgoed. Voor het machinaal koud persen van 1 kilo olie heeft men 200 kilo schillen nodig, afkomstig van 2000 vruchten. Onder de gele schil zit een bittere witte onderschil die veel pectine bevat. Het sponsachtige witte weefsel geeft de citroen een bittere smaak, daarom wordt het in veel bereidingswijze verwijderd van de vrucht. De witte onderschil zorgt ervoor dat de zaadjes worden beschermd en niet uitdrogen.

De Siciliaanse Citrus medica levert uitzonderlijk zure vruchten met een dikke schil en de beste kwaliteit olie.

Economisch gezien is het hoofdproduct het sap, dat wordt gebruikt voor het maken van frisdranken, als smaakmaker in voedingsmiddelen en om mixdranken te maken. Het sap wordt in enorme hoeveelheden geïmporteerd als bron van citroenzuur en wordt gemengd met limoen- en bergamotsap.

Citroenen vormen dan ook de basis van vele dranken alsook van het citroenzuur of E330 een zeer belangrijk supplement voor de voedingsindustrie.

Citrusvruchten zijn vruchten die door cultivatie inmiddels duizenden soorten produceert.

 

De hoge concentratie van vitamine C (53 mg per 100 g) geeft de citroen geneeskracht in de strijd tegen allerlei winterse kwalen.  Citroenen bevatten tevens vitaminen B,E.

Citroenen bestaan voor 90% uit water en leveren een lage energetische bijdrage (27 kcal/100g).  In vergelijking met andere fruitsoorten bevat de citroen weinig suikers (koolhydraten).  De oplosbare vezels, die zich vooral in de schil bevinden, maken ongeveer 2,1 % van het netto totaalgewicht uit. In het sap van de citroen zijn er bijna geen vezels te vinden.

Glycemische index +/- 20  GL <1    Nutri-Score A

Het lage glycemische indexgehalte maakt ze geschikt voor mensen die hun koolhydraatinname willen beperken. Voeg citroen toe aan water, salades en visgerechten voor een smaakvolle en gezonde boost zonder extra koolhydraten.

Citroen kan op talloze manieren worden gebruikt om een frisse smaak te geven aan koolhydraatarme maaltijden zonder extra calorieën of koolhydraten toe te voegen. Het sap kan een geweldige vervanging zijn voor vinaigrettes met suiker of andere dressings met veel koolhydraten.

VOORDEEL:

De citroen bevat stoffen die het verdedigingsmechanisme versterken en die het lichaam helpt strijden tegen infecties.

Om ten volle voordeel te halen uit de vitaminen en de aanwezige antioxidanten, is er niks beter dan je dag ’s morgens te beginnen met een glas lauw water met citroensap.

Pers het sap van een halve citroen in een glas, vul het glas aan met koud water tot ¾, vervolgens met nog een beetje warm water (en eventueel een klein lepeltje honing). Let er wel op alles in de bovengenoemde volgorde uit te voeren om te vermijden dat de vitamine C afgebroken wordt door de hogere temperatuur van het warme water.

NADEEL:

Citroenzuur is slecht voor het tandglazuur. Citroensap drink je dus best met een rietje.

AANKOOP

Citroenen zijn het ganse jaar verkrijgbaar in de supermarkt, groenteboeren, bio winkels, maar ze zijn op hun best in de winter en het vroege voorjaar.

Citroenen worden maar zelden onder rasnaam aangeboden.

Gebruik bij voorkeur: bio-citroenen, in individueel plastic zakjes verpakt, die niet behandeld geweest zijn (zeker bij gebruik van de schil!).Kies voor stevige vruchten met een heldere kleur.

Citroenen moeten er niet knalgeel uitzien om rijp te zijn. Ze zien er alleen geel uit als ze koude nachten hebben doorgemaakt. In de gangbare productie worden citroenen meestal behandeld zodat ze een kunstmatig gele schil krijgen.

Een bruine schil is een teken van bederf door lage temperatuur.

Grote en zware citroenen hebben meestal een dunnere schil en bevatten meer sap

Let op: Eénmaal aangesneden, verliest de citroen snel zijn vitaminen, en wordt deze best zo vlug mogelijk geconsumeerd. Eenmaal aangesneden laat je de vrucht beter onverpakt liggen: er ontstaat vanzelf een velletje dat uitdroging en schimmelvorming voorkomt.

Gepekelde (gezouten) citroenen kan je bij de Marokkaanse kruidenier vinden en bepaalde speciaalzaken.

BEWAREN

Rijp geplukt kunnen citrusvruchten verschillende weken bewaard worden op een koele plaats 12-15°C (op voorwaarde dat er geen ziek specimen tussen ligt).   Wilt U ze langer bewaren, dan is in een hersluitbare zak in de groentelade van uw koelkast een goed alternatief. Een andere methode is om de citroenen in een schaal met water te leggen en deze in de koelkast te zetten, waardoor ze tot 3 maanden vers blijven..

Bij langdurige bewaring van groene citroenen beneden 14°C kan inwendige bruinverkleuring optreden.

Heb je een halve citroen over? Bewaar deze dan wel in de koelkast. Dek het snijvlak af met huishoudfolie of leg de citroen met snijvlak op een schoteltje.

Je kan citroenen drogen, fermenteren, opleggen in zout.

INVRIEZEN

Plakjes citroen kan je geschild, ongeschild, geraspt invriezen. Je kan de citroen dan max. 1 jaar bewaren.

Citroensap kan je ook in de ijsblokjesvorm invriezen, zo heb je steeds wat sap bij de hand. Haal de diepgevroren blokjes uit de vorm en doe ze in een hersluitbare diepvrieszak.De citroen volledig invriezen waarna als dusdanig geraspt kan worden. Dit zou lekkerder zijn dan de rasp van een ontdooide citroenschil

Van de citroen kan het vruchtvlees, het sap en de schil gebruikt worden.

Een citroen weegt +/- 125 g met schil, 65 gr. zonder. Sap van 1 vrucht = +/- 30 gr.

Citroenen behoren tot de dagelijkse keuken: zowel in z’n geheel, gekonfijt (in zout of suiker), als in fijne schijfjes, in een curry (combava), of als zeste op de osso bucco…maar het meest wordt het citroensap gebruikt als vervanging voor azijn in vinaigrettes, als begeleider  bij vis en zeevruchten, of als verfrissende noot in sorbet of  limonade, of zelfs als marinade om vis te koken. Door het zure sap verdwijnt de soms sterke, overheersende visgeur en -smaak.

Citroen is heel geschikt om bruinverkleuring van vruchten zoals appels, groenten zoals knolselder, schorseneren… te voorkomen.

Alvorens de citroen te consumeren, dient de citroen even te rusten zodat de smaak en het sap optimaal kunnen vrijkomen. Vergeet niet de citroen te rollen op uw werkblad, vooraleer U deze perst, zo bekomt u maximaal sap.

Ook geraspte citroenschil is goed bruikbaar.

Als U de zeste wilt gebruiken van een niet bio-citroen, dient U deze te wassen en te schrobben met Marseille zeep of een andere vloeibare zeep, en daarna overvloedig te spoelen met water.

De concentratie aan pesticides (thiobendazole een schimmelwerend middel) zal verminderen maar spijtig genoeg zullen alle residu’s niet volledig verwijderd zijn.

Gezouten citroenen worden gemaakt door deze diep in te snijden en met veel zout te bestrooien, en ze verder gedurende enkele weken te laten fermenteren. Dit proces kan versneld worden door de citroen vooraf in te vriezen en dan te ontdooien. De schil wordt zacht en krijgt een mooie afgeronde smaak.

De gekonfijte schil van de citroen wordt gebruikt om gebak smaak te geven.

De bladeren van de citroenboom worden gebruikt in de ​​thee en bij het bereiden van vlees en schaaldieren.

No Waste

• Droog de citroenschillen om zelfgemaakte kruiden te maken.
• Maak een natuurlijke schoonmaakoplossing met citroenschillen en azijn.

Een bijkomende  zero waste tip voor het persen van citroen voor citroensap is om de citroen eerst over een snijplank te rollen om de sappen los te maken. Prik vervolgens met een schone satéprikker of een klein mesje een paar keer in de citroen. Knijp het sap dat je nodig hebt uit de citroen en bewaar de rest met citroen en al in de koelkast tot volgend gebruik.

Citroen kan je als ontkalker en een ontsmettingsmiddel gebruiken: los hiervoor wat citroensap op in water met azijn. Het sap van de citroen wordt gebruikt voor het reinigen. Een gehalveerde citroen gedipt in zout of bakpoeder wordt gebruikt om koperen kookgerei te poetsen. Het zuur lost de aanslag op. Kook een halve citroen in je waterkoker om te ontkalken.

Als je een halve citroen in de koelkast bewaart, raakt de koelkast de typische koelkastgeur kwijt. Een halve citroen hoort thuis in een schone, frisse koelkast.

Citroensap ontsmet en ontvet ook de keuken en geeft een aangename geur. Samen met wat bakpoeder worden plastic bakken en schalen schoon gemaakt.

Citroen op de huid kan zonnebrand geven gekend als phytophotodermatiis.

Een alcoholvrije drank die met citroensap gemaakt wordt noemt men kwast.

In 10 minuten doodt citroen alle bacteriën van oesters.

Citroenbomen kunnen ook in Midden-Europa groeien, maar dan vooral als kuipplant in oranjerieën.

Citrusschillen zijn makkelijk te verwijderen wanneer je de vrucht eerst kookt. De hitte van het koken maakt de celwanden zachter waardoor het makkelijker los te halen is van de schil.

In het vroege seizoen worden citrusvruchten vaak ‘gestookt’. Dat gebeurt in warme cellen met ethyleen en zo worden ze kunstmatig gerijpt. De vruchten hebben een kortere levensduur en zijn vaak zuurder. Je kunt dit herkennen aan het bruine kroontje en lichtere schil.

Een handige tip is om de citroen een goede twintig seconden in de magnetron te stoppen op de hoogste stand, en deze dan een minuutje te laten afkoelen voor je hem doormidden snijdt en uitperst. Zo krijg je bijna al het sap uit de citroen.