Cherimoya komt oorspronkelijk voor in de hooglandvalleien van de Andes in Peru, Ecuador, Colombia en Bolivia tussen 1000 en 2000 meter hoogte. Cherimoya was een cruciale vrucht in het Inca-rijk. In 1757 kwam de eerste cherimoya naar Spanje. De vrucht wordt veel in Chili geteeld en het land is een van de grootste exporteurs van cherimoya in de regio. De noordelijkste teeltgebieden zijn het Middellandse Zeegebied (Spanje en Israël) en China. De grootste commerciële plantages in Spanje bevinden zich in de provincie van Granada, rond Motril en Almuñécar.

In de omgeving van Motril, Spanje wordt er een fruitige likeur van de cherimoya gemaakt.

In principe is het een groenblijvende boom die tot 9-10 meter hoog kan worden. Bij te weinig regenval verliest hij zijn bladeren uit levensbehoud. In de lente werpt de boom zijn bladeren af en ontwikkelt hij nieuwe bladeren en bloemen.

Per jaar kunnen er nog twee dergelijke groeiperiodes volgen. De bruine of rossig-gele bloemen zijn drietallig met vele vruchtbeginsels, deze vergroeien tot één besachtige vrucht.

De cherimoya is een samengestelde tropische vrucht. Het fruit bestaat, zoals de ananas, uit samengegroeide individuele vruchtjes. Vandaar dat de huid oppervlakkig uit schubben lijkt te bestaan. Binnenin zijn geen aparte delen meer merkbaar, het vruchtvlees loopt door, maar er zitten wel enkele tientallen dikke zwarte pitten in.

De verzamelvruchten zijn ovaal, vaak lichtelijk langwerping en hartvormig, 10-20 cm lang en met een diameter van 7-10 cm, met een leerachtige, gladde groene schil. Het vruchtvlees is wit met vele zwarte pitten en zeer zoet. Bij het rijpen verschijnen al gauw bruine randen. Een volledig rijpe vrucht is volledig bruin.

Cherimoya is een winter- en lentevrucht. In de meeste delen van de wereld wordt het geoogst van oktober tot mei, hoewel de exacte oogsttijd kan variëren afhankelijk van de regio en het klimaat. De piekmaanden voor cherimoya zijn januari tot maart, wanneer je het beste fruit vindt met een optimale smaak en textuur.

De familie heeft vele soorten waarvan de namen vaak door elkaar gebruikt worden.

Eetbare soorten

• Cherimoya (Annona cherimola)
• Suiker (kaneel) appel of zoetzak (Annona squamosa)
• Ossehart, custardappel (Annona reticulata)
• Zuurzak (Annona muricata): zeldzaam te vinden in Indische toko’s.
• Fino de Jete: Bekend om zijn gladde huid en extra zoete smaak.
• Chaffey: Iets minder zoet, maar met een rijke, romige textuur.
• White: Minder zaden en een delicaat, zijdezacht vruchtvlees.

Zij worden alle afzonderlijk besproken.

Op Madera en de Canarische Eilanden zijn de rassen “Mammilate” en “Canaria” wereldberoemd. Deze vruchten zijn ca. 7 tot 15 cm lang. Het grootste deel van de oogst is bestemd voor export naar Engeland.

In Spanje wordt een kruising tussen de suikerappel en de cherimoya verbouwd die de Inca-naam chirimoya draagt en voluit Chirimoya de la Costa tropical de Granada-Málaga heet. Deze vrucht heeft in 2010 het Europese predikaat PDO (Protected Designation of Origin), op zijn Spaans DOP gekregen.

De Atemoya uit Israël is een hybride tussen de annona squamosa en de cherimoya (zie aldaar).

De cherimoya is een climacterische vrucht: ze slaan zetmeel op dat tijdens de rijping wordt omgezet in suiker. De vrucht bevat +/- 2 x maal meer kcal als gangbaar fruit uit gematigde streken in.

Cherimoya bevat veel vezels. Deze vezels binden zware metalen en andere gifstoffen in de darmen aan zich zodat ze geen schade kunnen veroorzaken of tot ziekten als kanker kunnen leiden.

De cherimoya kan vrijwel alle verschillende mineralen en vitaminen aanbieden, zij het niet in zeer grote hoeveelheden.

Glycemische index 59.   Glycemic load 14  Nutri-Score A

Cherimoya bevat weliswaar veel natuurlijke suikers en koolhydraten, maar dankzij de vezelrijke inhoud wordt de suiker langzamer opgenomen. Het is dus niet ideaal voor een strikt koolhydraatarm dieet, maar kan in beperkte mate worden geconsumeerd als onderdeel van een gebalanceerde, koolhydraatbewuste voeding.

Op de vrij grote zwarte pitten mag u niet bijten, die zijn giftig, ze bevatten alkaloïden en worden door de Indianen gebruikt als insecticide, onder andere tegen luizen.

 Aankoop

Gemiddeld weegt een cherimoya 300 gram, maar er zijn exemplaren van 2 kilogram en meer.

De schil is vrij dun waardoor de vrucht niet goed transporteerbaar is en vooral niet voor lange afstanden.

Deze vrucht wordt ook steeds vaker in Nederland en België op markten, in supermarkten en in toko’s verkocht. Ze zijn afkomstig uit Spanje van oktober tot februari, verder wordt hij ingevoerd uit Spanje, Portugal, Israël, Brazilië, Thailand en Indonesië.  De lekkerste vruchten komen echter nog altijd uit de valleien van het Andes gebergte.

Kies fruit met de minste bruine vlekjes. Groen moeten ze zijn, terwijl ze wat donkerder kleuren aan de randen van de schubben.

De vrucht is zeker rijp als de steel er makkelijk af getrokken kan worden en de vrucht meegeeft als er zachtjes op gedrukt wordt. Rijpe cherimoya heeft de textuur van een papaja of een rijpe peer. De schil is groen tot licht paars en verkleurt bij rijping naar groen/zwart. De cherimoya is een zeer kwetsbare vrucht, dus behandel hem voorzichtig.

Koop geen bruine en erg zachte vruchten, ze zijn overrijp en vaak melig van smaak.

Bewaren

Bewaar onrijpe cherimoya’s boven de 13°C tot ze rijp zijn, daarna kan je ze nog enkele dagen in de koelkast bewaren (koude stopt het rijpingsproces). Eénmaal rijp is het belangrijk ze meteen te eten, want ze bederven snel als ze rijp zijn.

Het vruchtvlees van cherimoya kan worden ingevroren. Verwijder de schil en zaden, verdeel het vruchtvlees in stukken en bewaar het in een luchtdichte zak of container in de diepvries. Het blijft dan ongeveer 6 maanden goed.

Een vrucht weegt wel 250 tot 500 gram. De smaak is vrij zoet en wordt vaak omschreven als een mix van banaan, aardbei en ananas. met een romige textuur. Je eet de cherimoya zowel koud als warm. De pulp is wit en sappig,

De vrucht wordt meestal puur gegeten omdat de fijne smaak dan het best tot zijn recht komt.

Snijd de vrucht in de lengte doormidden, of breek hem in tweeën (minder oxidatie van het vruchtvlees) verwijder de pitten en lepel het vruchtvlees uit of snijd het los. De zwarte pitten in het vruchtvlees en de geschubde schil zijn niet eetbaar. Hier mag je niet op bijten, ze zijn vanbinnen giftig en worden door de Indianen gebruikt als insecticide, onder andere tegen luizen.

Voor een lekkere smaak en om verkleuring tegen te gaan kan je het vruchtvlees besprenkelen met limoensap of limquatsap. Een beetje citroensap accentueert de smaak.

Voor verwerking in bavarois het vruchtvlees uit de schil scheppen en door een zeef wrijven, de pitten blijven achter in de zeef.

Maak een salsa met cherimoya, avocado, koriander, limoensap en chili voor een frisse topping bij vis- of kipgerechten. Je kan eveneens diepgevroren cherimoya met een lepel eten of pureren en tot drank of sorbet verwerken.

Men zegt dat, als de vruchten rijp geplukt zijn, de pitten makkelijk kiemen. Je kan steeds proberen hieruit een boompje te kweken. Laat de zaden, op een warme plaats, ontkiemen in zuiver (kalkvrij), vochtig, zand. Dit proces duurt 2 tot 3 weken. Eénmaal dat de planten een stevig wortelstelsel gevormd hebben kunnen ze opgepot worden in een vrij schraal bodemmengsel, zoals cactusgrond. Wen uw cherimoya plant geleidelijk aan zonlicht en plaats hem zo licht mogelijk. Geef niet te veel water, de boom is beter bestand tegen droogte dan tegen wateroverlast