Wie een achachairú in handen krijgt, merkt het meteen: dat warme oranje schilletje, het zachte “krakje” wanneer je hem opent, en dan het sneeuwwitte vruchtvlees dat bijna licht geeft. Achachairú – Guaraní voor “honingkus” – smaakt als een frisse kruising tussen mangosteen en citrus. Je zuigt de partjes van de pit: licht zoet, elegant zuur, heel verfrissend. Het is een neefje van de mangosteen, maar wel degelijk een eigen soort met een frissere, strakkere signatuur.

De boom zelf is een compacte, groenblijvende beauty die in het zuiden van het Amazonegebied (Bolivia) thuis is, en vandaag ook buiten Zuid-Amerika wordt aangeplant, onder meer in Noord-Queensland (Australië). De bladeren zijn smal en glanzend, de bloesems roomwit en geurig.

Rijpe vruchten zijn klein en ovaal (ongeveer 5–7 cm), met een taaie schil die van abrikoos- naar diep oranje kleurt. Belangrijk om te weten: achachairú rijpt bijna niet na. Wat je koopt, moet dus meteen goed zijn.

Het vruchtvlees is semitransparant en lijkt wat op het vruchtvlees van de mangistan. De achacha heeft meestal een tot twee amandelgrote zaden die houtachtig en oneetbaar.

Seizoen:

• Bolivia: doorgaans december – maart (soms november – januari gemeld).
• Lokaal in Guatemala van mei tot begin augustus
• Lokaal in Midden-Amerika van juni tot begin september.
• Australië (Queensland): december – half maart; export beperkt maar groeiend.

Let op verwarring: Buiten het Amazonegebied wordt achacha in Australië commercieel geteeld; dat wordt breed als G. humilis beschouwd, al wijzen sommige taxonomische bronnen op mogelijke verwarring met G. brasiliensis/gardneriana (bacupari).

Het is rijk aan vezels, antioxidanten (polyfenolen), vitamine C, en andere voedingsstoffen zoals foliumzuur, riboflavine, kalium, en bètacaroteen. De schil bevat betacaroteen, arginine en mineralen.

De schil is culinair bruikbaar als infusie maar niet om te eten.

Achacha’s bevatten aanmerkelijk minder suiker in vergelijking met veel andere vruchten. Het lagere suikergehalte heeft echter geen invloed op de subtiele zoete smaak.

Glycemische index +/- 20  Glycemic load = 17.5    Nurti-Score A

Achachairu past goed in een koolhydraatbewust dieet vanwege zijn lage glycemische index en glycemic load. Het is een gezonde keuze die weinig invloed heeft op de bloedsuikerspiegel en tegelijkertijd een rijke bron van vitaminen en mineralen biedt —zeker als je het combineert met eiwit/vet (yoghurt, noten) of zure elementen (limoen) voor extra verzadiging.

Misleidende claims

• “Het is gewoon mangosteen.” Achachairú is familie, maar een andere soort met een frissere smaak.
• “Altijd jaarrond beschikbaar.” Jammer genoeg niet; bij ons vooral in de Australische oogstperiode.
• “Nul suiker.” Het is fruit – er zitten natuurlijke suikers in, al is de totale energiewaarde bescheiden.

Aankoop

Aanvoer is import-gedreven en wisselend. De grootste kans heb je in onze winter, wanneer in Australië geoogst wordt (ongeveer december tot maart)

Uit Australië kan je soms Bacupari van januari tot begin april (= Garcinia brasiliensis, zie “Bacupari”) vinden, dus wel een andere soort! De meest kwalitatieve achachairu is te vinden op lokale markten en in winkels gespecialiseerd in exotisch fruit, vooral tijdens het oogstseizoen.

• Schil moet stevig en diep oranje zijn, zonder zachte plekken.
• Gewicht = saprijk: kies zwaardere vruchten voor hun formaat.
• Vermijd fruit met gescheurde schil of ingedroogde

Bewaren

• Geen koelkast: bewaar bij 15–20 °C en hoge RV (vochtigheidsgraad); zo blijft de vrucht 4–6 weken goed. Bij lagere RV verschrompelt de schil.
• Onder 13 °C treedt koudebeschadiging op; enkel kort koelen vlak vóór consumptie. In afgesloten zak/box kun je de luchtvochtigheid op peil houden.
• Gepeld vruchtvlees: vacuüm 1–2 dagen in de koelkast.
• Invriezen kan (hele vrucht of gepeld); ontdooid direct opeten.

1 vrucht weegt 40-90 gram.   32% is eetbaar.

Eten gaat moeiteloos: druk met twee vingers midden op de vrucht tot de schil een tikje openbreekt, trek hem uit elkaar en zuig het vruchtvlees van de pit(ten). In de keuken is hij verrassend veelzijdig:

• Puur of in salade – combineer partjes met limoen, koriander, komkommer en een snufje zout.
• Vis & ceviche – de frisse citrus-toets is heerlijk bij zeebaars of garnalen.
• Desserts – denk aan panna cotta, semifreddo of een snelle granita van schil-infusie.
• Drankjes – trek de schil een nachtje in koud water (eventueel met een beetje suiker of honing), zeef en serveer ijskoud als dorstlesser of cocktail/mocktail-basis.
• Enkele uren in de diepvries (maakt de smaak scherper) en je hebt een heerlijke toevoeging aan een warm dessert. Ingevroren is de vrucht een instant dessert klaar om te openen en te eten als een natuurlijke sorbet.

Jaarlijks viert men de achacha op het festival in de regio van Porongo (Bolivia). Op het festival verschijnt de vrucht in jam, likeur en andere zoete lekkernijen, waaronder honing van bijen die zich voeden met de achacha-bloemnectar.

1. De schil is een aromabom: kneus, trek overnight in water (6–8 schillen/L), zeef, balanseer met citrus en een snufje zout—klaar is je basis voor sorbet of soda.
2. De schil is je beste vriend: maak er siroop of infusie van en vries restjes in ijsblokvorm in.
3. Overrijpe vruchten: perfect voor sausje (achacha + gember + limoen) bij geroosterde kip/vis.
4. Restpulp in ijsblokjes invriezen voor snelle mocktails/smoothies.

Een achachairú is precies wat de naam belooft: een honingkus met citrus-twist. Hij knapt vrolijk open, koelt je dorst, maakt desserts lichter en salades levendiger. Eén proefsessie en je begrijpt waarom dit kleine oranje bolletje zo snel vrienden maakt – op het bord én in het glas.