MELINDJO(E)-EMPING
De melindjoe komt van nature voor in Oost- en Zuidoost-Azië en Fiji. Vooral in Zuidoost-Azië wordt de soort veel verbouwd. Het wordt vooral gewaardeerd om zijn eetbare zaden en jonge bladeren, die een belangrijke rol spelen in verschillende Aziatische keukens. Het is een groenblijvende, tot 15 m hoge boom met een slank uiterlijk. De plant is dicht vertakt. De stam heeft halvemaanvormige bladknopen, die als ribbels uitsteken. De tegenoverstaande bladeren zijn dun, leerachtig, glanzend, donkergroen aan beide zijden en gaafrandig. Ze zijn lancetvormig, toegespitst en tot 30 cm lang en tot 8 cm breed. De kleine bloemen zitten in tot 10 cm lange trossen, die in de bladoksels staan.
De boom draagt mannelijke en vrouwelijke bloemen. Deze groeien in de vorm van katjes. De vruchten groeien in trossen van groen, via geel naar oranjerood.
De zaden zijn tot 3,5 × 1,8 cm groot en hebben de vorm van olijven. De harde, leerachtige schil is zo’n 1 mm dik, en rijpt van groen via geel tot donkerrood. De kern van het zaad is wit, nootachtig van consistentie en smaakt bitter.
De vrucht bestaat alleen maar uit een schil en een harde pit. Deze wordt gerookt, gepeld en geplet met een houten hamer. De platgeslagen pitten worden dan in de zon gedroogd en vormen zo de rauwe emping.
Uit de vezelige schors van de boom kunnen hoogwaardige, zeewaterbestendige touwen, netten en vissnoeren worden gemaakt.
Er zijn verschillende variëteiten van Gnetum gnemon, elk met hun eigen kenmerken en smaakprofielen. De meest voorkomende variëteit heeft kleine, ovale zaden en heldergroene, hartvormige bladeren. De zaden en bladeren van Gnetum gnemon zijn meestal het hele jaar door verkrijgbaar, afhankelijk van het oogstseizoen en de regio waarin ze worden geteeld. In sommige gebieden kunnen ze seizoensgebonden zijn, vooral tijdens periodes van zware regenval.
Voedingswaarde
De zaden zijn rijk aan zetmeel, mineralen, caroteen en vitamine C.
100g | Energie | Eiwit | Vet | Koolhydraten | Vezels |
Emping Go Tan(naturel) | 543kcal | 10.4g | 32.9g | 48.5g | 0g |
Noot | 92 kcal | 5,2g | 2,1g | 13,3g | 5,2g |
Emping gebakken Lien | 392 kcal | 12g | 7g | 72g | |
Ratu Culinair | 509 kcal | 8.9g | 24g | 64g | 7.7g |
Voordelen / Nadelen
Een glas rode wijn na het eten van emping smaakt heel vies. En net als van petehbonen gaat je urine er raar van ruiken.
Aankoop / Bewaren
AANKOOP
Melindjo kan worden gekocht in de vorm van bladeren en zaden. Kies zaden die stevig en onbeschadigd zijn en vermijd bladeren met tekenen van verwelking of verkleuring.
De meeste emping of kriepiek (kleine kroepoek) wordt op Java gemaakt. De voorgebakken emping kan je bij de oosterse toko kopen. Emping is in verschillende formaten en smaken te koop.
Je hebt naturelle emping, met zout of zoete emping. In Indonesië bestaat een levendige industrie, die emping vervaardigt. Dit is vooral in het westen van Java, Midden- Java en Noord-Sumatra.
BEWAREN
Blad en nootjes zijn in de koelkast een week of langer te bewaren. Verse Gnetum gnemon zaden kunnen enkele dagen worden bewaard op een koele, droge plaats, terwijl bladeren het beste direct na aankoop kunnen worden gebruikt. Ze kunnen ook worden ingevroren voor langere opslag, maar kunnen hun textuur en smaak verliezen bij ontdooien.
Rauwe emping is luchtdicht nog maanden zo niet jaren te bewaren, gebakken emping liefst zo snel mogelijk opeten.
Bereidingswijze
Melindjoe nootjes en blad smaken bitter en hebben die typische smaak en geur van emping.
Ze worden gebruikt in soepen en stoofgerechten. Je kunt ze rauw, gestoofd, gekookt of gefrituurd eten. Melindjo-bladeren en -noten zijn een typisch ingrediënt voor sajoer asem, een Indonesische friszure groentesoep. De bladeren worden in hun geheel of in reepjes meegestoofd, de noten worden gehalveerd. Beide worden snel een half uur of langer gekookt.
De jonge bladeren, bloemen, vruchten en de schillen van de vruchten worden gebruikt als groente.
De bladeren van de melindjoe worden gebruikt in Indonesische gerechten, bijvoorbeeld in sajoer lodeh.
Melindjoeblad en nootjes zijn ook een typisch ingrediënt voor sajoer asem, een Indonesische friszure groentesoep, het blad wordt in zijn geheel of in reepjes meegestoofd (30min), de nootjes gehalveerd.
Van de zaden wordt een soort kroepoek genaamd rauwe emping (chips, noten kroepoek) gemaakt. Emping kan je als snack met wat zout eten maar ook even bakken in hete olie in 2-5 sec.
Ook kan je de gebakken emping door een sausje van gesmolten suiker en chilipeper mengen. Daardoor wordt de emping zoet en pittig.
Info
Chef’s advies
Voor het beste resultaat worden Gnetum gnemon zaden vaak eerst geblancheerd voordat ze worden toegevoegd aan gerechten. Dit helpt om de bitterheid te verminderen en de smaak te verbeteren.
Emping:
Emping betekent chips, melinjo is de naam van het nootje. De smaak is redelijk bitter en “stroef”, maar eenmaal daaraan gewend verslavend lekker.
Emping is een bijgerecht dat lijkt op kroepoek. Het wordt manueel gemaakt van bijna-rijpe, gepelde melindjoenoten die met een speciaal hamertje worden platgeslagen en vervolgens worden gedroogd in de zon.
Er worden naast melindjoenoten soms ook andere grondstoffen gebruikt om emping te maken. Zo worden bijvoorbeeld samen met de melindjoenoten ook wel maïskorrels gebruikt (Eming manis, emping balado).