CITROENMELISSE

Citroenmelisse is een kruid uit de Oude wereld (Turkije, Syrië en Palestina), al 2000 jaar geleden was het bekend bij verschillende volkeren. Waarschijnlijk brachten de Arabieren de plant via het Middellandse zeegebied, Spanje naar Europa. In Sardinië en Corsica groeit het in de vrije natuur.

De plant groeit nu voornamelijk in Zuid-Europa, maar is in gematigde streken als Nederland en België eenvoudig te vermeerderen aangezien de plant ’s winters door middel van wortelstokken voortleeft. De plant wordt ongeveer 0,5 m hoog. Van juni tot september bloeit de plant met witte, soms lichtgele, bloemen, die verkleuren naar lichtblauw. De bloemen zijn geliefd bij bijen en hommels, citroenmelisse wordt daarom soms rond bijenkorven aangeplant. Zij heeft tegenoverstaande, ovale bladeren met een gezaagde rand. De ovale gerimpelde blaadjes zijn frisgroen, gekarteld en hebben een opvallende nerfstructuur, net zoals muntblaadjes. De bladeren worden geplukt vlak voordat de plant bloeit.

De geur van citroenmelisse is wel totaal verschillend: een doordringende, honingzoete citroengeur, een naar citrus en bloemen geurende terpenen. De plant vormt ook de basis voor vele likeuren, zoals “Chartreuse” en “Eau de Carmes”.

De bladeren kunnen in de lente en zomer geoogst worden, waarbij de beste oogsttijd in het late voorjaar en vroege zomer ligt. De plant bloeit in de zomer, maar de bladeren zijn het meest aromatisch voordat de bloei begint.

Soorten Citroenmelisse

Citroenmelisse kent niet veel varianten, maar je kunt wel onderscheid maken in de mate van smaakintensiteit:

  • Gewone citroenmelisse: De klassieke variant met een delicate citroensmaak.
  • Lemon balm ‘All Gold’: Een meer decoratieve versie met gouden bladeren, die dezelfde citroenaroma’s biedt.

Voedingswaarde

Citroenmelisse wordt meestal in kleine hoeveelheden gebruikt, waardoor de bijdrage aan de totale voedingswaarde van een gerecht beperkt is.

Rijk aan mineralen, vit. B en etherische oliën, antioxidanten zoals flavonoïden en fenolzuren.

Nutri-Score A: Vanwege de lage calorie- en vetwaarde en het hoge gehalte aan vitaminen en antioxidanten

  Energie Eiwit Vet Koolhydraten Suikers Vezels
/100g 49 kcal 3.7g 0.4g 8g   0.5g

Citroenmelisse is perfect voor een koolhydraatbewust dieet. Het bevat slechts een kleine hoeveelheid koolhydraten en voegt veel smaak toe zonder extra calorieën of suiker. Door citroenmelisse toe te voegen aan gerechten kun je de behoefte aan zout, suiker of vet verminderen, wat het een gezonde keuze maakt voor iedereen die op zijn voeding let.

Voordelen / Nadelen

Aankoop / Bewaren

Aankoop

De beste manier om citroenmelisse te kopen, is vers bij een boerenmarkt of supermarkt met een goede kruidenafdeling.

Verse citroenmelisse moet stevige stengels en bladeren hebben. De blaadjes mogen geen donkere vlekken vertonen. Gebruik citroenmelisse alleen vers.

Voor de meest verse kwaliteit kun je overwegen om je eigen citroenmelisse te kweken. De plant is eenvoudig te verzorgen en groeit snel, waardoor je altijd een verse voorraad binnen handbereik hebt.

Bewaren

Zet citroenmelisse in een glas water of bewaar het in vershoudfolie in de koelkast. Het kruid blijft zo een paar dagen houdbaar.

Wil je de smaak langer behouden, dan kun je de blaadjes vacuüm verpakken en in de koelkast bewaren. Dit verlengt de houdbaarheid tot wel twee weken.

Citroenmelisse kan je drogen (duurt +/- 2 weken) en daarna in een afsluitbare pot droog, koel en donker bewaren.

Invriezen is mogelijk: wassen drogen en in boterhamzakjes verpakken (12 maanden houdbaar). Je kan ze dan wel niet meer als garnering gebruiken. Wrijf het zakje dat uit de vriezer komt, in je handen heen en weer. De nog bevroren blaadjes worden door het heen en weer wrijven klein gemaakt (gemalen).

Hak de bladeren fijn en bewaar ze in een ijsblokjesvorm met water of olie. Dit is ideaal voor het gebruik in thee of sauzen.

Bereidingswijze

Citroenmelisse is ongelooflijk veelzijdig en kan zowel in zoete als hartige gerechten worden gebruikt.

De bladeren worden vers geplukt, niet gekneusd ze zijn op hun best juist aan het begin van de bloei. Dan is het aroma optimaal zowel voor onmiddellijk gebruik maar ook om ze te drogen of om op azijn te steken.

Citroenmelisse wordt gebruikt als smaakmaker bij visgerechten, soepen, sauzen en omeletten maar voor al fruit en andere zoete gerechten. Het kruid smaakt en ruikt naar citroenschil.

De bladeren, vers gehakt, worden gebruikt in visgerechten zoals bv. paling in het groen, soepen, sauzen, omelet maar ook in fruitsalades en bowls.

Citroenmelisse mag je niet meekoken: voeg het kruid pas toe aan het einde van de bereiding. Je kunt het gebruiken in alle recepten waarin citroen of citroensap een rol spelen: visgerechten, champignons, kalfsvlees, schelpdieren….

Je kunt het kruid ook gebruiken als vervanging van geraspte citroenschil.

Citroenmellisse is ook zeer geschikt om te gebruiken als garnering bij desserts. In zoete gerechten kun je citroenmelisse toevoegen aan sorbets, taarten of gebak. Het voegt een subtiele, frisse toets toe aan zoete creaties.

De bladeren en takjes  geven smaak aan oliën, azijn en likeur.

Je kan de bladeren ook gebruiken om thee mee te maken (melissethee genoemd) of om toe te voegen aan gemengde azijnsoorten.

Voeg een paar verse blaadjes toe aan een glas water of limonade voor een verfrissend drankje zonder toegevoegde suikers.

Bladeren over? Maak er kruidenboter van door de fijngehakte bladeren te mengen met zachte boter. Deze boter kan ingevroren worden en later gebruikt worden voor toast, groenten of vleesgerechten.

Info

Citroenmelisse kan ook geteeld worden in bloempotten en stelt weinig eisen wat grond en standplaats betreft. De plant groeit op elke licht vochtige grondsoort, in de volle zon met liefst in de middag schaduw. Het blad kan je vanaf begin van de lente tot aan het eind van de herfst oogsten.

Citroenmelisse is een veel gebruikt middel om beten van steekmuggen te voorkomen? Ze verdrijven ook motten. De geur van citroenmelisse zou hun reukzin verstoren waardoor ze geen prooi meer kunnen vinden.

Citroenmelisse wordt wel gebruikt om bijen aan te trekken. De bloemen zijn erg geliefd bij bijen en hommels, citroenmelisse wordt daarom soms rond bijenkorven aangeplant.

Citroenmelisse zou minder aangewezen zijn voor mensen met glaucoom, het zou de druk in het oog verder verhogen.

Citroenmelisse is geen citroenverbena noch citroenkruid.

Chef’s advies

Galerij

Deel dit recept, kies uw platform!