Het was origineel een Chinese vissaus, pekelsap van ingemaakte vis met de naam kê-tsiap.

In de 17de en 18de eeuw namen Britse en Hollandse zeelieden de saus mee naar Europa en maakte men er eigen varianten op, bijvoorbeeld op basis van tomaten, champignons, ansjovis of oesters. De schrijfwijze varieert van catsup, catchup tot katchup en ketchup. Via migrerende kolonisten kwam ketchup, zoals het in Groot-Brittannië genoemd werd, terecht in Amerika. Tot aan de 19de eeuw bleven er allerlei varianten ketchup bestaan, met en zonder tomaten. Het eerst bekende gepubliceerde recept met tomaten stamt uit 1824 (The Virginia Housewife).

Wie vandaag ketchup zegt, denkt onmiddellijk aan Heinz. Henry John Heinz (1844 –1919) zoon van Duitse migranten die zich in Pittsburgh, Pennsylvania hadden gevestigd. Het product waarmee Heinz nog altijd wordt geïdentificeerd is de traditionele ketchup. De bekende Heinz tomatenketchup werd voor het eerst geproduceerd in 1876.

De ingrediënten zijn gekookte tomaten, azijn, suiker of maïssiroop, zout, ajuin, look en een speciale kruidenmengeling. Het precieze recept blijft een goed bewaard bedrijfsgeheim, slechts bekend bij een tiental topmensen binnen de firma.

Tegenwoordig gaat het bij ketchup vrijwel altijd om tomatenketchup. Hoofdbestanddeel van tomatenketchup is tomaat in een geconcentreerde vorm. Andere bestanddelen van de saus kunnen zout, salie, peper, azijn, chilipoeder en suiker zijn. Oorspronkelijk ketchup vaak gemaakt van andere ingrediënten, zoals paddenstoelen, oesters of noten. Een variant is currysaus, vooral in Vlaanderen ook wel bekend als curryketchup.

In het programma Keuringsdienst van Waarde van 20 oktober 2006 werd bericht dat tomatenketchup gemiddeld 24 suikerklontjes per fles bevat. Derhalve maakt suiker 20 tot 30% van het drogestof gehalte van ketchup uit.

Bekende fabrikanten van ketchup zijn de Amerikaanse Heinz en de Amerikaanse Hunt’s. Tegenwoordig zijn er ook steeds meer huismerken op de markt met een eigen authentieke ketchup in het assortiment.

De hoge viscositeit (stroperigheid) van tomatenketchup was de aanleiding tot het ontwikkelen van de plastic flessen die je omgekeerd kunt bewaren.

Ketchup is op dit ogenblik één van de meest gebruikte sauzen ter wereld. Heinz ketchup is goed voor een verkoop van meer dan 650M flessen per jaar.

Hoewel tomatenketchup het meest gebruikelijk is, zijn er ook andere varianten beschikbaar, zoals curryketchup, appelketchup en zelfs ketchups gemaakt van fruit zoals mango en cranberry.

Gezien de vele merken en de verschillen lees je best de labels om de juiste ingrediënten te kennen.

In 1 eetlepel (17g) zit +/-   13 kcal en 3 g koolhydraten met 2.4g suikers.

Glycemische index = 55-70,  Glycemische load = 14                                            Nutri-score: geel tot oranje wegens het hoge suikergehalte.

Let op de toegevoegde suikers en zouten en gebruik ketchup als smaakvolle toevoeging in plaats van als hoofdingrediënt.

Er zijn ook ketchups beschikbaar die minder suiker bevatten of gezoet zijn met alternatieven zoals erythritol.

Aankoop

Als industrieel product is ketchup het hele jaar door verkrijgbaar. Echter, als je zelfgemaakte ketchup maakt met verse tomaten, is het seizoen van late zomer tot vroege herfst het beste.

Allerlei merken en soorten ketchup kan je wereldwijd in de supermarkt kopen.

Voor een hoogwaardige ketchup is het aan te raden om te zoeken naar merken die minder suiker en conserveermiddelen bevatten, of om biologische varianten te overwegen. Vers gemaakte ketchup kan ook worden gekocht op boerenmarkten of speciaalzaken.

Bewaren

Een ongeopende fles kan op een koele, droge plaats worden bewaard tot de houdbaarheidsdatum. Na opening wordt aanbevolen om het in de koelkast te bewaren en binnen een paar maanden (9 maanden) te gebruiken.

Controleer de houdbaarheidsdatum.

Zelfgemaakte ketchup kan in de koelkast nog een dag of 10 bewaard worden.

Het invriezen van ketchup wordt over het algemeen niet aanbevolen vanwege de textuurverandering die kan optreden.

Ketchup is zeker goed zelf te maken en aan te passen aan eigen smaak en met minder koolhydraten.

Ketchup wordt als smaakmaker bij veel gerechten en ingrediënten toegevoegd. Het wordt vaak gebruikt als dipsaus voor frietjes, hamburgers, hotdogs en andere fastfoodproducten. Het kan ook worden gebruikt in kookrecepten als een ingrediënt voor sauzen en marinades.

No Waste

Gebruik bijna lege ketchupflessen om dressings of marinades te maken door andere ingrediënten direct in de fles te doen, goed te schudden en te gebruiken.

Zelfgemaakte ketchup kan ook worden ingevroren, waardoor je minder verspilt.