ECHTE VALERIAAN
Valeriaan werd al tweeduizend jaar geleden in het oude Griekenland gebruikt. Hippocrates beschreef reeds de eigenschappen van valeriaan. Ook Dioscorides gaf in de eerste eeuw van onze jaartelling in zijn boek ‘De Materia Medica’ een uitgebreide beschrijving van de valeriaanplant en haar werking.
De soort komt voor in de gematigde delen van Eurazië. Uit de wortelstok wordt een extract verkregen dat toepassing vindt als bestanddeel voor rustgevende middelen. Echte valeriaan komt in Nederland en België in de meeste gebieden algemeen voor.
Een bloeiende plant is 60-120 cm hoog. De stengel is kaal, de bladeren zijn geveerd of veervormig met getande bladslippen. Ze staan verspreid in twee rijen. Alleen de grotere onderste bladeren zijn gesteeld. De witte tot roze bloemschermen staan in schijnschermen. De bloemen hebben een prettige, zachte geur.
De bloeitijd van de overblijvende plant is juni-juli met een mogelijke nabloei in september. De wortelstok is kort en stomp, de lange uitloper geeft na het drogen een kenmerkende (smerige) lucht af.
De wortelstok, het blad en de uitlopers kunnen worden verzameld en gedroogd worden.
Soorten
Hoewel de meest bekende soort Valeriana officinalis is, zijn er ook andere soorten binnen het Valerianaceae-familie.
- Valeriana wallichii: Vaak gebruikt in de traditionele geneeskunde in Azië.
- Valeriana sitchensis: Groeit in Noord-Amerika en heeft vergelijkbare eigenschappen.
Voedingswaarde
Echte valeriaan wordt meestal niet gegeten in de traditionele zin, maar de wortels worden gebruikt in tincturen, theeën en supplementen.
Nutri-score: A (hoogte van voedingswaarde kan variëren afhankelijk van de bereiding)
100g | Energie | Eiwit | Vet | Koolhydraten |
Plant | 25 kcal | 2g | 0.4g | 3.6g |
Valeriaan is geen typisch voedingsmiddel en past niet echt in een koolhydraatbewust dieet. Het wordt voornamelijk gebruikt voor zijn medicinale eigenschappen en heeft geen significante bijdrage aan de dagelijkse voeding.
Voordelen / Nadelen
Aankoop / Bewaren
Aankoop
Echte valeriaan kan worden gekocht bij natuurvoedingswinkels, apotheken, en online winkels die gespecialiseerd zijn in kruiden en supplementen.
De beste tijd om valeriaan te kopen is tijdens het bloeiseizoen (juni tot augustus) of in de herfst, wanneer de wortels worden geoogst voor maximale potentie.
Bewaren
Bewaar gedroogde valeriaanwortel in een donkere, koele ruimte in een luchtdichte container om de etherische oliën en actieve stoffen te behouden.
Valeriaanwortel kan ook worden ingevroren, maar het is aan te raden om ze eerst te blancheren om de kwaliteit te behouden.
Bereidingswijze
Jong vers blad en uitlopers kunnen als kruid in salades, soep, kruidenzout en smoothies gebruikt worden. Ook de bloempjes kunnen zo gebruikt worden. De smaak is iets bitter.
De jonge bladeren kunnen geoogst worden van april tot mei (voor de bloei) en kunnen dienen als smaakmaker in dressings, kruidenmengsel, in deeg voor kruidenbrood.
De bloemen en bloemknoppen kunnen in mei geoogst worden en gebruikt als aroma in dranken, theemelanges of als garnituren.
De gedroogde en gemalen wortels (oogst van september tot de winter) kunnen spaarzaam gebruikt worden als keukenkruid.
Om (medicinale) thee te zetten kan men het beste stukjes gedroogde wortel en blad 6-8 uur in lauwwarm water aftrekken en dan op drink-temperatuur na zeven opdrinken. Dus nooit koken of op hoge temperatuur aftrekken. De smaak van pure valeriaanthee is niet aangenaam, men kan wel munt en linde of kamillethee erdoor mengen.
Een gebruikelijke verhouding is 1-2 theelepels gedroogde wortel per kopje heet water, 10-15 minuten laten trekken.
In zeer kleine hoeveelheden wordt valeriaanwortel als smaakmaker gebruikt in vruchtendranken, banketproducten, ijs en snoep
Info
Wegens de relatief lichte bijwerkingen wordt valeriaan gebruikt als alternatief voor kalmeringsmiddelen als benzodiazepines. Het grote voordeel aan valeriaan is dat het rustig maakt zonder dat het concentratievermogen wordt aangetast.
Omdat katten zo dol zijn op de geur heeft de plant als alternatieve naam ‘kattenkruid’; niet te verwarren met de niet-verwante soort wild kattenkruid (Nepeta cataria). De typische doordringende geur van de wortel ontwikkelt zich pas bij het drogen.