Deze altijdgroene boom groeit in onder andere Thailand, Maleisië, de Filippijnen en Tasmanië en draagt oranje vruchten. Tegenwoordig wordt de plant ook gekweekt in andere tropische regio’s, zoals Zuid-Azië en delen van Oceanië. Door de groeiende wereldwijde populariteit van Zuidoost-Aziatische gerechten is pandan nu in veel internationale markten verkrijgbaar.

Er bestaan veel pandansoorten, maar ze worden niet allemaal in de keuken gebruikt. De pandanus amaryllifolius is in het wild zeldzaam, maar wordt veel gecultiveerd in Thailand en Indonesië als smaakmaker voor Zuidoost-Aziatische gerechten.

Pandanus amaryllifolius heeft luchtwortels en de bladeren groeien aan het bovenste gedeelte van de plant. De jonge uitlopers kunnen gemakkelijk worden verwijderd en opgekweekt in een container of in de volle grond.

De bladeren, die wel 50 centimeter lang kunnen worden, staan met drie bij elkaar, in een opvallende spiraal gerangschikt; vandaar de naam schroefpalm. De bloemen zitten dicht op elkaar in kolven aan het eind van de takken en missen kroon- en kelkbladen. De bladeren van de palm zijn lang, stug en doen denken aan enorme grassprieten. Elk blad heeft een nerf in het midden over de hele lengte. Ze hebben een geur die een mix is tussen warme noten en vanille.

De bladeren worden vers of gedroogd veel gebruikt bij de bereiding van Thaise en Indonesische rijst- en curryschotels en geven een wat nootachtige smaak.

Het blad is bekend om zijn zoete, vanille-achtige geur en veelzijdigheid in zowel hartige als zoete gerechten. Het wordt vaak de “vanille van Azië” genoemd, omdat het veel wordt gebruikt om een natuurlijke, aromatische smaak aan gerechten te geven.

Pandanbladeren worden niet alleen gewaardeerd om hun smaak, maar ook om hun prachtige groene kleur, die soms wordt gebruikt om voedsel op natuurlijke wijze te kleuren.

Pandan extract, water wordt uit de bladeren van de palm gehaald.

Pandanpasta is een geconcentreerde pasta gemaakt door de bladeren van de pandanplant te malen met water. De geur en kleur van de pandan wordt in het water opgenomen. Door het water te laten verdampen blijft een dik vloeibare pasta over met de geconcentreerde smaak en kleur van de pandan.

Bandoeng’22 Pandan Liqueur is werelds eerste likeur met pandan.

Nutri-score A

Opvallende is dat als men naar de ingrediënten kijkt men allerlei additieven noteert met in het bijzonder E420 sorbitol, E141 Acacia gum.

Omdat de bladeren zelf nauwelijks koolhydraten bevatten, maar voornamelijk dienen als smaakmaker, dragen ze nauwelijks bij aan je koolhydraatinname.

Aankoop

Pandanbladeren zijn het hele jaar door verkrijgbaar in gespecialiseerde Aziatische supermarkten. De meest verse bladeren vind je in markten in Zuidoost-Azië.  Buiten deze regio’s zijn pandanbladeren vaak vers of bevroren te vinden in Aziatische supermarkten. Bevroren pandan is een goede optie als je geen toegang hebt tot verse bladeren, aangezien het aroma grotendeels behouden blijft.

Let bij aankoop op bladeren die donkergroen en geurend zijn, zonder bruine vlekken of uitdroging.

De pandanpasta en extract zijn in de oosterse toko te koop. Vooral die van het merk “koepoe koepoe” is alom bekend. Probleem is dat de meeste extracten alle synthetische kleurstoffen bevatten.

Bewaren

Vers blad kun je in een stukje huishoudfolie wikkelen en in de koelkast bewaren, daar blijft het ongeveer een week houdbaar.

Zelfgemaakt pandan extract kan je +/- 1 tot max 2 weken in de koelkast bewaren.

Som kan je pandan poeder vinden. Het poeder heldergroen is en bewaar het in het donker om de kleur te bewaren.

Eenmaal ingevroren kun je het blad nog een jaar bewaren.

De bladeren hebben een sterke geur die doet denken aan jasmijn en vanille, en ze worden meestal vers of bevroren verkocht. In de keuken worden de bladeren vaak gekneusd of gekookt in vloeistoffen om hun aroma af te geven, maar ze worden zelden in hun geheel opgegeten vanwege hun vezelige textuur.

Leg een knoop in een blad (door de kneuzing komen de smaken vrij) en laat meekoken in rijst of curry om het een subtiele, zoete geur te geven,.

De bladeren kunnen tot een mandje verwerkt worden waarin de rijst vervolgens gekookt of gestoomd wordt. Het blad wordt ook gebruikt om kip of vis in te wikkelen en roosteren/grillen.

Behalve voor de maaltijd is het ook geweldige dorstlesser en heerlijk om er thee van te zetten met wat citroengras. Deze laten afkoelen in de koelkast en bij het serveren wat ijsblokjes toevoegen.

Om de smaak over te brengen worden de bladeren soms meegekookt (gebundeld, zodat ze gemakkelijk verwijderd kunnen worden) of bijvoorbeeld eerst geweekt in kokosmelk, die dan later aan het gerecht wordt toegevoegd.

De bladeren worden dus niet opgegeten, maar alleen gebruikt om smaak af te geven.

Om zelf pandan-extract te maken blender je 18 schoongespoelde pandanbladeren met 75ml water in een keukenmachine of blender. Haal dit mengsel door een fijne zeef en/of wring uit in een kaasdoek en bewaar tot 1 week in de koelkast. Hoe minder water je neemt hoe geconcentreerder de vloeistof. Het extract kan je in blokjes invriezen.

De pandan likeur kan worden gebruikt om vernieuwende cocktails mee te maken, die uitstekend te combineren zijn met Aziatisch geïnspireerde gerechten.

Onthou: pandanrijst of jasmijnrijst (‘Thai fragrant rice’) is een rijsttype dat van zichzelf naar pandan geurt en wordt dus niet met pandan bladeren gearomatiseerd – pandanblad en pandanrijst produceren allebei dezelfde geurige verbinding, een pyrroline maar hebben verder niets met elkaar te maken.

Een bekend gerecht met pandan smaak is pandancake – een zeer luchtige sponscake die origineel zijn lichtgroene kleur ontleent aan het chlorofyl uit het sap van de gebruikte verse pandan bladeren, maar tegenwoordig met kleurstof meestal extra groen wordt gemaakt.

Wil je een nog intensere kleur bereiken in je gerechten, voeg dan wat spinaziepoeder of -kookvocht toe aan je gerecht.