BERGAMOTKRUID-MONARDA

De wilde Monarda of paarse bergamot is van oorsprong terug te vinden in Canada (Oswega rivier) en in het noorden van Amerika (Oswego-indianen). Daar vindt men ze op vochtige plaatsen langs beken en rivieren waar ze het zeer naar hun zin hebben en erop los woekeren. Van daaruit heeft het zich over de gehele wereld verspreid, na de ontdekking van Amerika.

De Monarda didyma is inheems in de oostelijke Verenigde Staten, in de omgeving van Michigan en de Appalachian Mountains alsook in het noordoosten van New Jersey in New England en Quebec. Het gedijt in diverse habitats, variërend van vochtige prairies tot droge, rotsachtige hellingen.

De bergamotplant is een sterke zomerbloeiende winterharde vaste plant die tot 1.5 meter hoog kan worden en bloeit van juli tot augustus met harige, scharlaken, felrood, bloedrood, lavendel, wit of roze bloemhoofdjes boven de schutblaadjes. De bladeren zijn opvallend generfd en aromatisch. Het sterk-aromatische Monarda-blad verspreidt een heerlijke geur, die sterk doet denken aan de citrusvrucht: bergamot.

Monarda heeft opvallende, eigenaardig gevormde, in kransen staande ‘Lip’-bloemetjes, in verschillende mooie kleuren: wit, roze, felrode, lila en paars. Het meest spectaculaire is dat deze bloemkransen vol schitterende Monarda-bloemetjes, in meerdere etages, boven elkaar rondom dezelfde stengel groeien.

Bergamotkruid bloeit meestal van de vroege zomer tot de vroege herfst, afhankelijk van de soort en het klimaat. De bladeren kunnen het hele groeiseizoen worden geoogst, maar zijn op hun best vlak voordat de plant gaat bloeien.

Monarda is zeer gevoelig aan meeldauw. Monarda ‘Prärienacht zou een meeldauwresistente cultivar zijn.

Het geslacht Monarda kent veel variaties. Er bestaan op zijn minst 17 soorten welke allemaal bergamotkruid worden genoemd.

  • Monarda citriodora: citroen-monarde of citroenbergamotkruid,
  • Monarda menthilofia: muntbergamotkruid,
  • Monarde punctata: paardenmunt geel van kleur met roze punten, een aroma zoals oregano,
  • Monarda fistulosa: wilde bergamot, pittige smaak die lijkt op tijm,
  • Monarda didyma: goudmelisse (met earl grey-geurtje)

Voedingswaarde

Rijk aan antioxidanten en polyfenolen zoals thymol en carvacrol alsook vitaminen A (betacaroteen) en C, calcium en ijzer.

Nutri-score A

  Energie Eiwit Vetten Koolhydraten Suikers Vezels
100g 30-40 kcal 1-2g <1g 6-8g 1-2g 3-4g

Bergamotkruid past in een koolhydraatbewust dieet vanwege zijn lage glycemische index en glycemische lading. Het is caloriearm en rijk aan voedingsstoffen, waardoor het een gezonde toevoeging is aan diverse gerechten zonder de bloedsuikerspiegel te beïnvloeden.

Voordelen / Nadelen

Aankoop / Bewaren

Aankoop

Oogst van juli tot september.

Bloemen en hele bladeren kunnen voorzichtig gedroogd worden zodat beide hun kleur behouden. Ze kunnen gedroogd verder verwerkt worden.

Soms kunnen verse bladeren gekocht worden op biologische markten of kwekerijen.

Bewaren

Verse bladeren kunnen enkele dagen in de koelkast worden bewaard in een vochtige papieren handdoek of een plastic zak. Vacuümverpakking kan de houdbaarheid verlengen tot een week.

Bereidingswijze

Bergamotkruid wordt vaak gebruikt in de keuken voor zijn aromatische en smaakvolle bladeren. Het kan vers of gedroogd worden gebruikt.

Monarda heeft een heerlijk citrus-aroma, met een hint van munt.

De lekkere, kleine, veelkleurige bloemetjes zijn uitstekend te gebruiken bij fijne garneringen. Strooi de afzonderlijke bloemblaadjes op het laatste moment over een groene salade. In de V.S. worden ze regelmatig gebruikt in vruchtensmoothies.

Fijngehakte bladeren kunt u verwerken in jam, gelei en siroop of doe wat vers blad in limonade of wijn. Monarda bladeren zijn ook lekker toegevoegd aan een saus of fruitsalade.

Van de Monarda-bladeren en -bloemen wordt de verfrissende en rustgevende Oswego-thee (Bee-palm thea) getrokken. 1 theelepel verse of gedroogde bloemen per kop, 5 tot 6 minuten laten trekken en u hebt een gezonde donkerrode thee.

In combinatie met roomboter of roomkaas kun je er een broodsmeersel van maken.

Info

De olie van de Monarda didyma wordt soms gebruikt in de parfumindustrie en is niet te verwarren met de olie van de Citrus bergamia.

De bergamot bloemen houden hun kleur en geur goed vast en zijn daarom zeer geschikt om te gebruiken in kruidige potpourri’s.

Je kan hem bij ons als sierplant terugvinden in de tuinen.

Chef’s advies

Gebruik bergamotkruid in marinades voor gevogelte of varkensvlees voor een frisse, citrusachtige smaak.

Voeg het kruid op het laatste moment toe aan warme gerechten om de delicate aroma’s te behouden.

Galerij

Deel dit recept, kies uw platform!