De alpenbes komt oorspronkelijk voor in Eurazië. Ribes alpinum komt voornamelijk voor in de koelere bergachtige streken van Europa, waaronder de Alpen, de Pyreneeën, en de Karpaten. De plant gedijt goed in lichte schaduw en op goed doorlatende, humusrijke grond. Hij wordt vaak aangetroffen in bosranden en open plekken in bossen.

Hij komt vooral in Midden- en Noord-Europa in bergbossen en op rotsen voor. Bij ons wordt hij gekweekt en is vrij zeldzaam verwilderd. Nu kan je hem vinden in Zuidwest-Azië, Midden- en Zuid-Europa en het Oostzeegebied.

Het is een middelgrote 0,6-1,5 m hoog, bladverliezende struik met een bossige, ronde vorm met stijfopgaande takken De gladde schors is lichtgrijs en wordt op latere leeftijd schilferig en bruinachtig grijs. De glimmende, groene, 2-4 cm grote bladeren zijn drie- tot vijflobbig of -spletig en grof getand met op de bovenkant verspreid voorkomende klierharen met rode kopjes. De onderkant van het blad is lichtgroen.

De alpenbes bloeit in april tot juni, de minuscule bloemen zijn onopvallend, geelgroen in rechtopstaande trossen, De steel van de bloemtros is tussen de bloemen dicht bezet met korte klierharen. De bloemen zijn groenachtig geel. De schutbladen zijn 4-8 mm lang. De kelkbladen zijn langer dan de kroonbladen. De struik is tweehuizig. De struiken met mannelijke bloemen hebben trossen met tien tot dertig bloemen en de struiken met vrouwelijke bloemen hebben twee tot vijf bloemen per tros. De vrucht is bolrond, rood, rechtopstaand, onbehaard, klein en smaakt wrang. 60-150 cm.

De alpenbes rijpt meestal in de zomer, met een oogstperiode van juni tot augustus, afhankelijk van de specifieke groeiomstandigheden en de hoogte waarop de plant zich bevindt.

De plant is zeer winterhard, droogte zeewind en luchtverontreiniging tolerant.

Hoewel Ribes alpinum specifiek verwijst naar de alpenbes, zijn er verschillende verwante soorten binnen de ribesfamilie (zie aldaar):

• Ribes rubrum: De rode bes, vaak gecultiveerd voor zijn grotere en sappigere bessen.
• Ribes nigrum: De zwarte bes, bekend om zijn intensere smaak en hogere voedingswaarde.
• Ribes uva-crispa: De kruisbes, die zowel groen als rood kan zijn en iets groter is.

Er zijn verschillende cultivars gekend.

Rijk aan vitamine C, vitamine K, en voedingsvezels. Bevat ook antioxidanten zoals flavonoïden en polyfenolen.

Nutri-score = A,  44-55 kcal,  Gltcemische index 20-25.

Ribes alpinum past uitstekend in een koolhydraatbewuste voeding. De bessen hebben een lage glycemische index en glycemische lading, wat betekent dat ze de bloedsuikerspiegel langzaam verhogen. Bovendien zijn ze rijk aan vezels, wat bijdraagt aan een langdurig verzadigd gevoel en een gezonde spijsvertering. De overvloed aan vitamines, mineralen en antioxidanten maakt ze een waardevolle toevoeging aan een gezond dieet.

Aankoop

Alpenbessen zijn te vinden op boerenmarkten, speciaalzaken voor wilde producten en sommige goed gesorteerde supermarkten. Ook online zijn er gespecialiseerde aanbieders.

De beste tijd om verse alpenbessen te kopen is tijdens het oogstseizoen, van juni tot augustus. Gedroogde en bevroren bessen zijn het hele jaar door beschikbaar.

Bewaren

Bewaar verse alpenbessen in de koelkast in een geventileerde container. Ze blijven ongeveer een week vers.

Vacuümverpakte bessen kunnen tot twee weken vers blijven in de koelkast.

Spreid de bessen in een enkele laag op een bakplaat en vries ze in. Eenmaal bevroren, kunnen ze worden overgebracht naar een luchtdichte container of zak. Ze blijven tot zes maanden goed.

De vrucht is een rode bes, die eetbaar is met s een flauwe, zoete of eerder bittere smaak. Alpenbessen zijn veelzijdig en kunnen op verschillende manieren in de keuken worden gebruikt:

• Ontbijt: Voeg toe aan yoghurt, havermout of smoothies voor een gezonde start van de dag.
• Bakken: Gebruik in muffins, taarten en scones voor een zoetzure smaak.
• Salades: Meng met groene salades voor een frisse, fruitige toets.
• Sauzen en Jam: Maak heerlijke sauzen of jam voor op brood of bij wildgerechten.
• Desserts: Perfect voor in ijs, panna cotta of als topping op cheesecakes.

No waste

Overgebleven bessen kunnen worden ingevroren of gedroogd voor later gebruik.

Eventuele schillen en pitten kunnen worden toegevoegd aan smoothies of worden gecomposteerd.

Maak fruitige infusies door restjes bessen te laten trekken in water of thee.

Spoel de bessen voorzichtig af en verwijder eventuele steeltjes of bladeren. Gebruik ze direct voor de beste smaak.

Om de intense smaak te behouden, is het aan te raden de bessen zo vers mogelijk te gebruiken.