De plant komt oorspronkelijk uit Zuid-India en het oostelijke deel van de Middellandse Zee. Ajowan zaad is eigenlijk geen zaad maar het gedroogde vruchtje van een kruid. Tegenwoordig wordt ajowan gebruikt in de Oosterse keuken (Arabië, India) en geteeld in heel Midden-Azië: India, Iran, Pakistan, Afghanistan en Noord-Afrika: Egypte, Ethiopië.

Ajowan is een eenjarige plant met grijsbruine zaden die lijkt op peterselie. De stengel is hol, gestreept en sterk vertakt. Hij wordt 60 – 90 cm hoog, en 40 cm breed. De geveerde blaadjes zijn donzig behaard, heldergroen en veerachtig, de bloemen zijn wit of rood.

De bloeiwijze is karakteristiek en bestaat uit zestien grote schermen met zestien bloemen elk. De plant bloeit van juli tot augustus en dan rijpen ook de zaden.

De schermbloemige planten met hun witte bloemen danken hun aroma aan de hoeveelheid thymol die ze bevatten.

De vruchtjes zijn ongeveer 1 mm breed en 4 mm lang, lichtgroen tot bruin van kleur en hebben een scherpe, bittere smaak. Elk zaadje telt 5 ribben. Ze lijken op komijnzaad, of selderijzaad maar hun smaak en aroma komt dichter bij tijm. De zaden worden veel gebruikt in de Indiase en Arabische keuken. De rijpe zaden, eenmaal geoogst, worden gedroogd en gemalen.

Hoewel er voornamelijk één soort Ajowan bekend is, kan de kwaliteit van de zaden variëren afhankelijk van de regio waar ze worden geteeld. De beste Ajowan komt uit India en Iran, waar de klimatologische omstandigheden ideaal zijn voor de teelt van deze plant.

De centra waar de meeste ajowan wordt verbouwd zijn Rajashtan en Gujarat, tezamen goed voor 90% van alle in India geproduceerde ajowan. Andere grote producenten zijn Iran en Egypte.

Ajowan wordt meestal geoogst in de late winter en vroege lente, afhankelijk van de regio. In India vindt de oogst plaats van januari tot maart, wanneer de zaden rijp zijn, een karakteristieke grijsachtige tint hebben gekregen en hun maximale aroma hebben ontwikkeld.

De zaadjes bevatten ongeacht de rijpingsgraad 3-10% olie, ajowan-olie. De belangrijkste component in deze olie is thymol (ongeveer 50%).

Ajowan is rijk aan vezels, antioxidanten, vitamines (C, A en vit B komplex) en mineralen (ijze, kalium en fosfor).

Glycemische index +/- 5  GL = <1   Nutri-Score A

Ajowan past goed in een koolhydraatbewuste voeding dankzij de lage glycemische index en glycemische load

De smaak lijkt op die van karwij en tijm, maar dan sterker met ondertonen van anijs en oregano. Uiterlijk lijken de vruchtjes op anijszaadjes. Ajowan kan snel overheersen en gerechten een bitter bijsmaakje geven. De dosering is dus zeer belangrijk.

Door het hoge oliegehalte in de zaden verliest gemalen ajowan snel zijn smaak. Daarom gebruik je best de hele zaden, of maal je ze vlak voor het gebruik, bij voorkeur na de vruchtjes kort geoosterd te hebben.

Ajowan wordt veel gebruikt in de Indiase keuken, vooral in curries, brood zoals naan en paratha, en in verschillende soorten peulvruchtengerechten. Het past ook goed in marinades, soepen en als smaakmaker voor aardappelgerechten

Een goede combinatie met aardappelen en vis, groenten, linzen, bonen maar ook bij zetmeelrijke producten zoals brood of hartige taarten. Ajowan past bij alle peulvruchten en wortelgroenten.

Ajowan wordt vaak in boter gedaan, aangezien de aromatische componenten lipofiel zijn en dus beter oplossen in vet dan in water. Je roostert de zaadjes voor gebruik of bakt ze even mee in boter of olie. Na het drogen en het bakken hebben de zaden een meer complexe en subtiele smaak.

Ook het blad is smakelijk. De bladeren worden gebruikt door saus, soep, of salade.

De gekookte wortel wordt net als onze wortels als een groente gegeten.

No waste

Ajowan zaden kunnen worden gebruikt om nieuwe planten te kweken in je kruidentuin.

Overgebleven zaden kunnen worden gebruikt om thuis essentiële olie te maken, die gebruikt kan worden voor aromatherapie of als smaakstof.

Aankoop

Ze worden vaak verkocht als hele zaden, maar de kwaliteit loopt sterk uiteen. Veel vruchtjes zijn namelijk leeg!

De meest kwalitatieve Ajowan is te vinden bij Indiase en Midden-Oosterse supermarkten, gespecialiseerde kruideniers en online kruidenwinkels. Kijk uit naar zaden die stevig, droog en aromatisch zijn.

Ze kunnen ook tot poeder worden vermalen en als kookkruid gebruikt worden.

In India en andere producerende landen, kan men vaak versere zaden vinden op lokale markten. De beste tijd om ajowan te kopen is kort na de oogstseizoen, wat doorgaans in de late zomer of vroege herfst is.

Bewaren

Luchtdicht verpakt (liefst in het donker) is ajowan nog jaren te bewaren. Ajowan mag niet vochtig worden.

Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven moet ajwain vermijden, omdat is aangetoond dat ze toxische effecten kunnen hebben op de foetus (hoog gehalte aan thymol).

Verkeerde VOEDINGSKABELS:

• Let op, deze carom-zaadjes zijn iets anders dan kardemom-zaadjes. Dit is dus geen tikfout.
• Op sommige verpakkingen staat “Ajwain (Lovage Seeds), maar lovage seeds zijn zaadjes van de maggiplant (Lavas): ajwain is juist maar lovage seeds verkeerd.

Van de bloeiende plant wordt ook een etherische olie geproduceerd,

Ajowan wordt veel gebruikt in de Ayurveda volksgeneeskunde alsook in Indiaas smaakmaker van dahl gerechten.

• Gebruiken met mate: Ajowan heeft een zeer sterke smaak. Een klein beetje gaat een lange weg.
• Rooster ajowan kort in een droge pan om de smaak te verdiepen voordat je het toevoegt aan gerechten.
• Combineer ajowan met andere verwarmende specerijen zoals komijn, fenegriek en mosterdzaad voor een complexer smaakprofiel.