AFFODIL

Affodil komt voor in Zuid-Europa (aan de Tyrreense kust in Ligurië, aan de Adriatische kust in Puglia, op Sicilië en vooral op Sardinië.), Noord-Afrika en het Midden-Oosten als inheemse plant. In Australië is de plant een verwilderende plant in akkers en wegbermen. In Nederland en België is ze een enkele maal aangevoerd aangetroffen. De vondst in de haven van Antwerpen in 2019 wordt gelinkt aan aanvoer met Australisch Raapzaad.

Affodils zijn één- tot tweejarige vaste planten die zich vermeerderen via een verdikte vezelige wortelstok. De loofbladeren zijn lang en smal en zijn in op de grond staande rozetten gerangschikt. De drietallige bloemen zijn hermafrodiet en bestaan uit zes witte tot roze kroonbladeren. Het verschil met het verwante geslacht Asphodeline is dat de meeldraden gelijke lengtes hebben. De bloemkleur is geel en de bloeitijd is van ca. mei tot en met juni. De bladeren zijn grijsgroen en ongeveer 25 cm. hoog. De bloemen groeien in rechtopstaande trossen of pluimen.

Affodil bevat toxische stoffen die gevaarlijk kunnen zijn bij inname of contact.

Er zijn verschillende soorten (17) waarvan enkele van culinair belang.

Bekende soorten

  • Witte Afodil (Asphodelus albus), de soort vinden wij terug in het Zuidelijke deel van Europa. De stervormige bloemen vormen een tros, die soms vertakt is. De bloem is normaal gesproken wit, maar heeft soms een roze waas. Elk bloemdekblad heeft een bruinachtige middennerf. De witte affodil bloeit van april tot juni. Een bloemsteel kan tot 1.5 m hoog worden. De vrucht is een bruine doosvrucht, waarin bruine zaadjes.
  • Kleine afoodil (Asphodelus fistulosa)komt in Zuid-Europa, Afrika en het Midden-Oosten voor. De bloemen staan in trossen met ten slotte zeer lange takken. De bloemstelen zijn onder het midden geleed, De vrucht is een kleine (3-4 mm), lederachtige, bolvormig-eironde doosvrucht. Zij bevat scherpe driekantige, fijngepunte, doffe zaden. De bloeitijd is van juni tot september.
  • Vertakte Affodil (Aspholedus ramosis) wordt ook zomer- mediterrane affodil genoemd, is een soort affodil die in het Middellandse Zeegebied voorkomt. De bloemstelen zijn bladloos, en hebben omhoog groeiende zijtakken van een 30 cm met de wit-roze bloeiwijze. De bloeitijd is van maart tot juni. De bloemen worden omgeven door droge, bruin tot witte schutbladeren. De bloemstelen groeien scheef uit de stengels en zijn ongeveer 1 mm dik. Uit de bloem groeit een 5 tot 13 mm lange en 3,5 tot 11 mm brede, eivormige doosvrucht, die na de bloei omhuld blijft met de verdroogde kroonbladeren. De zaden zijn grijs van kleur. De plant kan tot 2 m hoog worden.
  • Gele affodil (Asphodeline lutea) s een geurende, winterharde plant uit het Mediterrane gebieden ten oosten van Italië. Verdraagt een temperatuur tot -20 gr. C. en kan tot 1 meter hoog worden. De plant blijft de gehele winter groen, heeft grijze bladeren en heeft volle zon nodig; De wortels van de plant kunnen geroosterd worden en zijn goed te eten. De wortels zijn niet dik maar groeien uitbundig, ze hebben een nootachtige smaak. Ze kunnen gedurende het hele jaar geoogst worden maar het is het beste om ze te oogsten wanneer de plant in de rust is (einde van de zomer tot begin van de herfst)

Affodillen komen voornamelijk voor in het Middellandse Zeegebied, waaronder landen zoals Spanje, Italië en Griekenland. Ze groeien in het wild op rotsachtige en droge terreinen, vaak in kalkrijke grond. Ze geven de voorkeur aan zonnige, goed doorlatende plaatsen. Ze bloeien meestal in de lente, van maart tot juni, afhankelijk van de soort en locatie.

In Italië worden de bladeren gebruikt om burrata, een jonge soort kaas, in te wikkelen. Zowel kaas als bladeren zijn hooguit een paar dagen houdbaar en wanneer de bladeren verwelkt zijn is duidelijk dat de kaas niet goed meer is.

In Puglia wordt een specerij bereid uit de knoppen, die gekookt en in olie bewaard worden.

Op Sardinië wordt honing van de bloemen geproduceerd. Miele di asfodelo is een ietwat bleke honing en heeft een sterke neiging tot kristalvorming. De smaak is delicaat, met een licht zure nasmaak. De geur doet denken aan de citrustonen van amandelbloesem. De honing wordt gebruikt voor het zoeten van fruitsalades en combineert uitstekend met aardbei, banaan en citrus (sinaasappel). De Aspodelus groeit in het wild op de weiden in het Parco Regionale del Partenio en in de Sardijnse hooglanden, gebieden die vrij zijn van pesticiden. De honing wordt geoogst in april en mei in het bloeisezoen van de affodil, dat van januari tot mei duurt.

Voedingswaarde

Specifieke voedingswaarden zoals calorieën, glycemische index en nutri-score zijn niet goed gedocumenteerd. Het is belangrijk te weten dat sommige delen van de plant giftig (glycosiden en alkaloiden) kunnen zijn als ze niet goed worden bereid. Consumptie wordt afgeraden.

100g Energie Eiwit Vet Koolhydraten Suikers Vezels
Honing 304 kcal 0.3g 0g 75g 75g 0.2g

ZUCSU: Aangezien affodillen niet standaard als voedsel worden geconsumeerd en geen bekende koolhydraten bevatten, is het niet mogelijk om ze te classificeren als geschikt voor een koolhydraatbewust dieet.

Voordelen / Nadelen

Het consumeren van delen van de affodil kan leiden tot gastro-intestinale symptomen zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn. In ernstige gevallen kunnen de symptomen ernstiger zijn, afhankelijk van de hoeveelheid die is ingenomen.

Contact met de huid kan irritatie veroorzaken, inclusief jeuk, roodheid en huiduitslag. In sommige gevallen kan langdurig contact leiden tot ernstigere huidreacties.

Het sap of pollen van de affodil kunnen irritatie en roodheid van de ogen veroorzaken, met mogelijk tijdelijke pijn en ongemak.

Aankoop / Bewaren

Aankoop

Affodillen kunnen gekocht worden bij gespecialiseerde kwekerijen of tuincentra:

  • Zoek naar gezonde planten met stevige bladeren en geen tekenen van ziekten.
  • De beste tijd om affodillen te kopen is in het vroege voorjaar, net voor de bloeiperiode.

De honing is vrij zeldzaam en kan voor ongeveer 500 gram natuurlijke biologische Asphodel-honing 15-20 € bereiken.

Bewaren

De wortels en bloemen zijn niet goed te bewaren en dienen binnen enkele weken gegeten te worden na de oogst.

Bloemen worden best vlak voor de consumptie geplukt.  Bewaar affodilbloemen in een vaas met water om hun levensduur te verlengen

Bereidingswijze

Knoppen, bloemen en wortelstok zijn eetbaar:

  • De bladeren worden gebruikt als wikkel,
  • De knoppen als specerij
  • De bloemen geven nectar voor honing.

Hoewel de wortelstok niet vaak gegeten wordt, is hij wel eetbaar. De bittere smaak in de wortel verdwijnt bij het koken. De wortels van de plant kunnen geroosterd worden en zijn goed te eten. De oude Grieken roosterden de wortels zoals aardappels en aten ze met zout en olie. De wortels zijn niet dik maar groeien uitbundig, ze hebben een nootachtige smaak

Info

Affodil werd door de Oude Grieken in verband gebracht met de doodsgodin Persephone, en geplant in de omgeving van begraafplaatsen. Griekse dichters als Homeros beschrijven een plek in de onderwereld, de affodilvelden, waar de zielen van “gewone” lieden na de dood verblijven. Het zaad van de plant wordt genoemd als voedsel van de doden.

Chef’s advies

Als je de wortels of andere delen van de affodil wilt gebruiken, zorg ervoor dat je weet hoe je ze veilig kunt bereiden. Raadpleeg een expert of bron met kennis van eetbare wilde planten.

Bij het hanteren van affodil, vooral bij het snoeien of verplanten, is het raadzaam om handschoenen en lange mouwen te dragen om huidcontact te minimaliseren.

Draag een bril of veiligheidsbril bij het werken met affodil om te voorkomen dat pollen of sap in de ogen komen.

Galerij

Deel dit recept, kies uw platform!