VIJG
De vijg is een van de oudst bekende vruchten. Al rond 9000 v. Chr. werden vijgen verbouwd in een vroeg-neolithisch dorp in de Jordaan-vallei, 13 kilometer ten noorden van Jericho. De boom komt van nature voor in westelijk Azië. Al in de oudheid werd de soort daar gekweekt. Tegenwoordig groeien zij ook veel in Zuid-Europese landen, zoals Frankrijk en Griekenland. De boom wordt aangeplant voor zijn eetbare vruchten, de vijgen. Met name in Zuid-Europa (Turkije, Spanje, Griekenland en Italië) zijn vijgenbomen een algemene verschijning. Vijgenbomen gedijen in goed doorlatende grond en hebben weinig water nodig, waardoor ze bestand zijn tegen droogte.Dankzij de steeds zachtere winters kan de vijgenboom tegenwoordig ook goed in België en Nederland gehouden worden. Vaak wordt de plant tegen een muur geplant. De Var is het belangrijkste Franse departement voor de vijgenproductie.
Er bestaan meer dan 750 vijgenrassen, elk met unieke smaken en kleuren., maar alleen een beperkte groep geeft vijgen die onder ons klimaat iedere zomer rijp worden. De kleur hang af van de variëteit. Groene vijgen kunnen ook rijp zijn.
Belende soorten
- Adriatische vijg: Groene schil, vaak roze van binnen, perfect om vers te eten.
- Black Mission vijg: Dieppaarse schil, honingzoete smaak, populair gedroogd.
- Kadota vijg: Groengele schil, stevige structuur, ideaal voor confituren.
- Calimyrna vijg: Gouden schil met nootachtige smaak, vaak gedroogd te vinden.
- Brown Turkey vijg: Zacht bruin van kleur, zowel vers als gedroogd veelzijdig.
- Ficus carica ‘Violette de Sollies’ produceert tamelijk laat vruchten vanaf oktober. Ze hebben dus een warme nazomer en herfst nodig om goed te rijpen. De vijgen zijn groot, violetblauw met een rood en zoet vruchtvlees.
- Napolitana: Produceert sappige, middelgrote paarszwarte vruchten.
De vijgenboom is een wijdvertakte struik of een iets overhellende boom met omhooggaande, knobbelige takken met een gladde metaalgrijze bast. Als de struik of boom ouder wordt, ontstaat er een donkergrijs patroon. De boom wordt ongeveer 10 meter hoog. De wilde vijgenboom produceert niet eenmaal, maar driemaal per jaar bloemen en vruchten.
Een vijgenboom zal je nooit zien bloeien en toch zijn er bloemen, het zijn de vijgen zelf. Het peervormige lichaam is de bloembodem waarvan de randen naar elkaar zijn toegegroeid. De binnenzijde is bezet met massa’s kleine bloempjes die later veranderen in kleine vruchtjes, de pitjes van de vijg.
De vruchten zijn dus peervormig, groengeel of blauw-violet van kleur. Het vruchtvlees is wit-roze tot donkerrood van kleur. Zowel de pitten als het vruchtvlees zijn eetbaar.
Vijgen moeten helemaal rijp worden geoogst, ze rijpen daarna niet meer verder. Vers verkrijgbare vijgen zijn seizoensgebonden en bereiken hun piek in de late zomer tot het vroege najaar (juli tot september). Gedroogde vijgen zijn daarentegen het hele jaar door verkrijgbaar.
Voedingswaarde
Rijk aan vezels en mineralen (calcium en kalium), vitaminen (C,A en K) antioxidanten en fytonutriënten. De gedroogde en gekonfijte vijgen zijn calorierijk (250 kcal/100 g) omdat ze geen vocht meer bevatten, een verse vijg bestaat voor ongeveer 80 % uit water.
GI van verse vijgen = 35, GL 6.7 Gedroogde vijgen: GI = 61, GL 28.9, Insuline index 110
GI voor 2 gedroogde vijgen = 54 LL = 9 (KH= 16) Bron GI Sydney
Nutri-score: B (vers), C-D (gedroogd)
/100 gr | Energie | Eiwit | Vetten | Koolhydraten | Suikers | Vezels |
Vers | 77 kcal | 0.75g | 0.3g | 16.26g | 16.26g | 2.9g |
Gedroogd | 254 kcal | 3.3g | 0.93g | 52.99g | 47.92g | 9.8g |
Op siroop | 76 kcal | 0.6g | 0.3g | 17.2g | 13.7g |
Verse vijgen hebben een relatief lage glycemische index en bevatten vezels die helpen de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Echter, omdat ze van nature suiker bevatten, is matiging bij een koolhydraatbewuste voeding belangrijk. Gedroogde vijgen bevatten meer geconcentreerde suikers en passen minder (nie) goed in een strikt koolhydraatarm dieet.
Voordelen / Nadelen
Vijgen kunnen aanleiding soms geven tot phytodermatitis door de aanwezige furocoumarines: een toxische huidreactie op de blootstelling aan de zon na contact met vijgen.
Vermijd dus best contact van het melksap dat vrijkomt bij het knippen van takken of bladeren met huid en ogen wegens de fototoxische reactie bij blootstelling aan de zon.
Aankoop / Bewaren
AANKOOP
Koop verse vijgen in de zomer en vroege herfst, terwijl gedroogde vijgen jaarrond beschikbaar zijn. Verse vijgen zijn het lekkerst als ze lokaal of seizoensgebonden zijn verkregen, zoals op boerenmarkten of bij gespecialiseerde groentewinkels. Gedroogde vijgen van hoge kwaliteit worden vaak aangeboden in natuurwinkels en supermarkten.
Seizoen: zomer met topmaanden van augustus tot oktober. Voorkeur voor vijgen van Sollies A.O.P.
La ‘capitale de la figue’, Solliès Pont, heeft al sinds 2006 zelfs een eigen AOC (Appélation d’Origine Controlée) en sinds 2011 ook een AOP (Appélaltion d’Origine Protégee).
Verse vijgen zijn tegenwoordig ook steeds meer in supermarkten, groentewinkels en op markten verkrijgbaar. De vruchten van de vijgenboom worden vers of gedroogd gegeten.
Koop enkel vijgen die een rijke, diepe kleur hebben. Ze moeten vol aanvoelen en zacht zijn, maar niet beurs. Harde vijgen zijn onrijp geplukt en kunnen nog wel verder rijpen, maar ze hebben dan veel aan smaak en aroma verloren.
Verse vijgen moeten ook stevige vruchtaanzetten hebben en mogen geen bruine vlekken vertonen. Bekijk elke vijg uit de verpakking. Ken je het gezegde: Een vijg is rijp, “als het oog traant.”? Rijpe vijgen hebben een verse lichte plakkerigheid op de huid, dit is een teken dat de vijg rijk is aan suikers die zich letterlijk een weg naar buiten willen banen.
Rijpe vruchten zijn erg gevoelig voor schimmel. Als er bruine plekjes op de vijg verschijnen is de schimmel binnen gedrongen. Binnen enkele uren zijn de suikers in de vijg omgezet in zuren en is de vijg niet meer te eten.
Ook aan de geur kan je een verse vijg herkennen. De geur moet zacht zoet zijn. Ruiken ze zuur, dan zijn ze overrijp.
BEWAREN
Vijgen worden rijp geplukt en blijven daarom niet lang goed.
In een keukenkastje kan je erop rekenen dat de vruchten 2 tot 4 dagen goed blijven.
Hoe kouder de omgeving, hoe langer het duurt voordat een vijg gaat rotten. De koelkast is de beste manier om vijgen in te bewaren wanneer je ze binnen een week wilt gebruiken. In de koelkast blijven vijgen 5 tot 7 dagen goed. Verpak ze in een plastic doos of elk afzonderlijk in keukenpapier. Ze moeten verpakt worden omdat ze niet mogen uitdrogen of de geuren van andere producten in de koelkast overnemen.
Laat ze voor consumptie op kamertemperatuur komen.
Vers verpakte vijgen in een vacuümzak blijven tot 2 weken vers.
Wil je vijgen voor een langere tijd bewaren? Dan kan je ze het beste drogen. Of nog makkelijker: gedroogde vijgen kopen. Gedroogde vijgen kan je in de keukast, koelkast of diepvries bewaren. In de keukenkast blijven de vijgen 3 tot 8 maanden goed, in de koelkast tot wel een jaar. In de diepvries kun je ze langer dan een jaar bewaren. Een geopende verpakking met gedroogde vijgen kun je nog 6-9 maanden in de voorraadkast bewaren. Gaat het om een gesloten verpakking? Houd dan de THT-datum op de verpakking aan.
INVRIEZEN
Wanneer je vijgen voor een lange periode wilt bewaren, kunnen ze ook ingevroren worden. In de diepvries blijven de vruchten een half jaar tot 8 maanden goed. Was en droog de vijgen goed af, leg ze los op een bakplaat en plaats in de vriezer, doe de ingevroren vijgen daarna in luchtdichte plastic zakjes. Wanneer je ze wilt gebruiken, kun je ze het beste rustig in de koelkast laten ontdooien.
Bereidingswijze
Vijg = +/- 50 gram – Gedroogde vijg = +/- 20 gram.
Vijgen zijn heerlijk zoet van smaak
Vijgen worden voornamelijk rauw of gekonfijt (geconserveerd in suiker) gegeten. De vruchten kunnen ook tot jam verwerkt worden. Verse vijgen kunnen zowel gepeld als in hun geheel gegeten worden.
Vijgen hebben een dunne leerachtige schil. Afhankelijk van het soort is de schil groengeel of blauw-violet. Het zoete vruchtvlees is vlezig, wit–roze of donkerrood van kleur en bevat veel eetbare pitjes. Zowel de pitten als het vruchtvlees zijn eetbaar.
Vijgen zijn veelzijdig en kunnen op diverse manieren worden bereid. Je kan ze pocheren, bakken, grillen, pureren, karamelliseren, flamberen, marineren, inmaken…
Zoet: Heerlijk in desserts zoals vijgentaart, confituur, en gegrild met honing en walnoten.
Hartig: Combineer met geitenkaas, prosciutto, of voeg toe aan salades voor een zoet en hartig contrast.
Gedroogd: Gedroogde vijgen zijn een uitstekende snack of toevoeging aan granola en bakrecepten.
Gaat het om gedroogde vijgen? Deze kun je ze meteen eten of de vijgen verder verwerken in een gerecht.
Ook de vijgenbladeren worden gebruikt in de keuken.
Je kan ze drogen om er thee van te maken.
Je kan ze ook gebruiken om andere vis, vlees… in te bereiden. Je wikkelt als het ware de vis of het vlees in vijgenbladeren. Vervolgens leg je het pakketje op de barbecue of stoom je het gaar in de oven.
Het vijgenblad zorgt ervoor dat je gerechtje niet uitdroogt, maar heerlijk mals wordt. Gezonde vitaminen en mineralen van het blad worden afgegeven aan je eten. Over het algemeen wordt het vijgenblad alleen gebruikt om in te koken, niet om op te eten.
No waste
Schillen en steeltjes: Gebruik schillen in smoothies of confituren.
Overrijpe vijgen: Perfect voor compote of als natuurlijke zoetstof in bakrecepten.
Gedroogde vijgenresten: Hak restjes fijn en voeg toe aan energiebars, muesli, of zelfgemaakte repen.
Info
Plant een vijgenboom in het voorjaar in de volle grond. Hij staat het liefst op een beschutte plek, uit de wind en in de volle zon.
Vijgen doen groenten sneller rijpen.
In augustus viert men het feest van de Vijg, in Solliès-Pont, deze typisch Provençaalse fruitsoort.
De meest vijgrijke plek op de wereld is de stad Estebahn In Iran, waar op 24.000 hectare meer dan 2.500.000 bomen staan.
Chef’s advies
Gelezen in de fooblog van Nick Trachet: Spoel enkele vijgen af en prik ze voorzichtig met een vork. Doe ze in een potje, giet er een glas madera over waarin eerst een eetlepel honing is opgelost. Doe het deksel op het potje en laat een uur trekken. Zet de pot met deksel dan op een laag vuur en laat ongeveer tien minuten zachtjes sudderen. Dien lauw op, eventueel met vanille-ijs.
Gedroogde vijgen willen nog wel eens aan elkaar plakken. Dit is snel op te lossen door de vijgen kort in de magnetron te verwarmen. Ze laten dan weer gemakkelijk los.
Heerlijke smaakcombinaties: amandel, blauwe kaas, geitenkaas, harde kazen, lever, munt, sinaasappel, framboos, walnoot, vanille, chocola, anijs, ook vormen ze warm een lekkernij bij varkensvlees, wild en gevogelte.
Gegrilde vijgen met balsamico-glazuur en blauwe kaas geven een verfijnde smaakexplosie in salades.
Verse vijgen in een honing-marsalasaus met mascarpone zijn een elegant dessert zonder veel moeite.