De Soemerische koning Ur-Nammu liet rond 2100 v.Chr. al prei telen in de tuinen van Ur. Bekend is dat ook de Egyptische piramidebouwers, de Grieken en de Romeinen prei aten. Vervolgens is de groente over heel Europa verspreid. Aan de kusten van Noord-Afrika, Zuid-Europa en de Kaukasus vind je tot op vandaag nog wilde prei.

Prei wordt gekweekt voor het blad. Het blad wordt bleek gehouden door tijdens de groei zand op te hopen zodat de bladeren geen zonlicht krijgen. Het gedijt goed in gematigde klimaten en is wereldwijd te vinden.

Prei behoort tot de lookachtige familie en is het ganse jaar beschikbaar. Prei wordt ingedeeld volgens de seizoenen:

• Zomerprei heeft lange, dunne stengels met een geelgroene kleur en een fijne structuur.
• Herfstprei is minder fijn.
• Winterprei is dat nog meer en kan veel vorst verdragen, heerlijk in stoofpotjes en soepen.

De koude temperaturen dragen bij aan de zoete en verfijnde smaak van de groente.

Aan de kusten van Noord-Afrika, Zuid-Europa en de Kaukasus kan je nog wilde prei vinden

De plant heeft lange, cilindrische stelen met een subtiele uiensmaak en een knapperige textuur. Het is opgebouwd uit bladscheden en bladschijven.

De bladscheden zitten over elkaar heen gevouwen en vormen zolang ze met grond bedekt zijn het witte gedeelte van de prei. Er is in de vegetatieve fase geen stengel aanwezig. Pas onder invloed van kou, in de winter, wordt de prei generatief en gaat dan eind april of begin mei een stengel vormen. Aan de voet van de prei kan een verdikking optreden die knobbel genoemd wordt.

Door gebruik te maken van verschillende rassen is het nu mogelijk het hele jaar door prei aan te voeren.

De kenmerkende smaak van de uienfamilie is te danken aan het element zwavel. Prei bevat eveneens dezelfde ‘tranentrekkende’ stof (allinase) als ui. Deze irriterende vluchtige stof komt vanuit de kapotgesneden cellen in de neus en op de ogen van de snijder terecht wat leidt tot een irritatie.

Prei bevat vitaminen (vitamine C, K en foliumzuur) mineralen (calcium en kalium) en antioxidanten (flavonoïden). De meeste vitamines zitten in het groene bladgedeelte.

Ofschoon vrij rijk aan koolhydraten heeft prei een lage glycemische index : Glycemische index: 32 (15-30) door de aanwezigheid van vezels. Glycemic load = 1.2,  Insuline index 10

ZUCSU: Prei is laag in calorieën en koolhydraten, waardoor het een uitstekende keuze is voor mensen die streven naar een gezonde, koolhydraatbewuste voeding. Het voegt smaak en voedingsstoffen toe zonder overmatige calorieën

De vezels hebben een belangrijke rol in de opname van de koolhydraten t.h.v. de darm waardoor een lage glycemische index (trage opname – meer stabiele waarden)

Weinig calorieën.

AANKOOP

Door gebruik te maken van verschillende rassen is prei het ganse jaar verkrijgbaar. Er is zomerprei, die in de maanden april tot augustus wordt aangevoerd, en winterprei, die van december tot april verkrijgbaar is. De zomer- en herfstrassen hebben een langere schacht dan de winterrassen en geelgroene bladeren met een fijne structuur. Lokale boerenmarkten of groenteboeren zijn uitstekende plaatsen om verse prei van hoge kwaliteit te vinden.

Probeer prei aan te kopen niet te dik met veel wit (meeste smaak). Alles is eetbaar.

Ze worden in bundels aangeboden die op basis van kwaliteit en diameter van de stengel worden geselecteerd.

Koop prei met een zeer dichte bladvorming, een fris en donkergroen blad, zonder beschadigde uitgedroogde plekken. Slappe stengels, opengebarsten of opgezwollen stengelbases of verdroogde en verkleurde bladeren geven aan dat de prei niet vers is. Controleer of de buitenste laag intact is en er niet teveel zand zit op de prei.

BEWAREN

Prei kan men ongeveer een 2-3-tal weken bewaren in de koelkast. Leg de prei altijd onderaan in de groentelade van de koelkast. Dek hem af als hij op koelkasttemperatuur is en maak de prei af en toe licht vochtig om uitdroging tegen te gaan. Omdat prei veel vocht bevat, droogt hij namelijk gemakkelijk uit.

Ongewassen en op een koele, vochtige plaats kan je prei tot twee maanden bewaren. Kant-en-klaar gesneden prei moet je niet langer dan een dag in de koelkast bewaren(in een plastieken zak of afgesloten doos).

Bewaar prei niet bij melkproducten. Melk en aanverwanten nemen namelijk makkelijk de geur en smaak van prei over.

INVRIEZEN

Prei kan je ook geblancheerd (2-5 minuten) invriezen. Je moet de groente nadien trouwens niet ontdooien om ze te kunnen bereiden. Zo blijft prei +/- 6 maanden goed.

DROGEN

Gedroogd kan prei gebruikt worden als specerij met een mooie aromatische geur.

Prei krimpt tijdens de bereiding vaak minstens voor de helft, voorzie 400 tot 500 gram per persoon. Voor een voorgerecht de helft. Reken op 375 gram om 250 gram op je bord te krijgen.

Het preiwit heeft een zachte uiensmaak waardoor het een ideale smaakmaker is. Ook het groene gedeelte wat scherper van smaak, wordt gebruikt in gerechten.

Prei is een veelzijdige groente die zich leent voor diverse gerechten. Gebruik het in soepen, stoofschotels, omeletten of gegrild voor een heerlijke toevoeging aan je maaltijd.

Prei eten we zowel rauw als gekookt, gestoofd, gefrituurd, gewokt…

Prei moet grondig gewassen worden omdat er meestal veel zand tussen de bladeren kan zitten. Verwijder de oudere wortel, alsook het allerlaatste taaie deel van het groen en de eventuele buitenste, vergeelde delen.  Snijd de prei in de lengterichting in 2 en was onder de kraan.

Prei wordt meestal gesneden in ringen maar kan ook in julienne, mirepoix, blokjes of in zijn geheel klaargemaakt worden.

Doe de bladeren niet weg, deze kan je gebruiken voor maken van bouillons.

Lekker als groente maar ook in soepen, stoofpotjes, sauzen en risotto.

De slijmerige structuur (door de aanwezige koolhydraten) die men vaak na het koken vaststelt geeft smaak aan soep en stoofschotels en kan gebruikt worden voor het verdikken van soepen en sauzen.

Bereidingstijd

• Koken: 5-10 minuten (regelmatig tijdens het koken omscheppen) – gebruik niet te veel water (zet de groente maximaal voor de helft onder water) en snijd de prei in niet al te kleine ringen.
• Stoven: ca. 8-15 minuten naargelang de grootte, best in eigen vocht, eventueel kan je steeds een weinig toevoegen volgens smaak.
• Roerbakken: ca.2- 5 minuten
• Stomen: 15-20 minuten, best stukken van 3-6 cm en geen ringetjes.

Prei is klaar wanneer het groen stukje klaar is (iets meer tijd nodig dan het witte gedeelte).

De wortels (jongere) komen ook voor consumptie in aanmerking. Snijd je de worteltjes los van de schacht om ze te kunnen gebruiken. De worteltjes zijn rauw heel lekker als pikante touch bij een slaatje of in een vinaigrette, maar kunnen ook gefrituurd worden wat vooral heel lekker is in een tempurabeslagje.

No waste

De bladeren kan je gebruiken voor groentebouillons (bevat de meeste vitaminen), maar ook gedroogd als kruid.

Anekdote: Vanwege de aanwezige mosterdolie in prei was de Romeinse keizer Nero een liefhebber van prei. Hij was ervan overtuigd was dat het zijn stem naar een hoger niveau zou brengen. Hij stond daarom ook wel als Porrophagus (preivreter) bekend.

Wist je dat prei de vlekjes van vliegen weghaalt? Als je de gordijnen in preisap als laatste spoelmiddel wast, blijven de vliegen weg. (Grootmoeders tip van Winifried).

Prei is een van de weinige groentesoorten die een kleine hoeveelheid vet bevat.

Vichyssoise = koude romige preisoep (uitgevonden in New York: Franse chef Louis Diat in het Ritz Carlton te New York +/- 1917 die opgroeide in Vichy in Frankrijk) met als basis: prei, aardappels, kippenbouillon en room. Een Vichyssoise kan ook warm geserveerd worden.

Wil je weten of je prei gaar is? Proef een groen stukje. Het wit van de prei is altijd eerder gaar dan het groene gedeelte