Peulvruchten hebben een wereldwijde oorsprong en groeien in verschillende klimaten. Bonen vinden hun oorsprong in Midden- en Zuid-Amerika, terwijl linzen gedijen in het Middellandse Zeegebied en kikkererwten hun oorsprong hebben in het Midden-Oosten.

Peulen bevatten een vrij hoge hoeveelheid eiwitten (2 tot 3 maal meer dan tarwe en rijst). Peulen bestaan uit de kiem van een plant omringd door een beschermend zaadvlies. De kiem bestaat dan weer uit 2 zaadlobben voor de opslag en een klein steeltje.

Over het algemeen wordt de term “peulvruchten” gebruikt voor planten waarvan de peulen (zoals peultjes en sperziebonen) of de zaden uit de peulen gegeten worden, zoals erwt, linze en tuinboon.

Bonen behoren als onderdeel van de peulvruchten tot de productgroep groenten. De groep peulvruchten is erg groot en kan opgedeeld worden in de volgende categorieën:

• Erwten, o.a.: groene erwten, gele erwten, spliterwten, kikkererwten, kapucijners.
• Bonen, o.a.: witte bonen, bruine bonen, zwarte bonen, flageolets, limabonen, kievitsbonen, tuinbonen, sojabonen, mungbonen, kidneybonen, borlotti- en cannellinibonen.
• Linzen,a.: gepelde of ongepelde rode, gele, groene linzen.
• Groene peulvruchten, o.a.: sperziebonen, snijbonen, vleugelbonen, peultjes, sugar snaps, haricots verts, kousenband.

Bekende eetbare peulvuchten

• erwt, kapucijner en peultjes (alle Pisum sativum)
• kikkererwt of keker (Cicer arietinum)
• kousenband (Vigna unguiculata ssp. sesquipedalis)
• linze of lins (Lens culinaris)
• pinda (Arachis hypogaea)
• pronkboon (Phaseolus coccineus)
• gewone boon (Phaseolus vulgaris) met o.a. bruine boon, sperzieboon en snijboon
• sojaboon (Glycine max)
• tamarinde (Tamarindus indica)
• tuinboon (Vicia faba)
• vleugelboon (Psophocarpus tetragonolobus)

Verse peulvruchten bevatten onder meer veel vitamine C maar minder eiwitten. Zij worden daarom vooral als groenten gebruikt. Peulvruchten zijn rijk aan kalium.

Gedroogde peulvruchten (of in blik of in bokaal) zoals bonen, linzen en kikkererwten bevatten minder vitamine C maar wel meer eiwitten (20%), koolhydraten (zetmeel), ijzer en vezels. Zij worden ook aangeduid als eiwitrijke peulvruchten die ook eens vlees kunnen vervangen. Het eiwitgehalte ligt 2 tot 3 keer zo hoog dan het eiwitgehalte in tarwe en rijst.

Voor een standaardportie rekent men ongeveer 100 g gekookte peulvruchten (of ongeveer 40 g gedroogd).

Nutri-score A of B(afhankelijk van de bereidingswijze)

ZUCSU: Peulvruchten passen perfect in een gezond koolhydraatbewust dieet. Ze bieden complexe koolhydraten, vezels en eiwitten, waardoor ze een voedzame keuze zijn.

AANKOOP

Je kan verse peulvruchten kopen maar ook peulvruchten die gedroogd, in blik of in bokaal worden verkocht.

Koop peulvruchten bij voorkeur in gedroogde vorm voor maximale versheid. Gedroogde peulvruchten zijn verkrijgbaar in supermarkten, biologische winkels, speciaalzaken en online.

Peulvruchten zijn het hele jaar door verkrijgbaar, maar hun oogstseizoen varieert per soort.

Bonen gedijen goed in de zomer, terwijl linzen en kikkererwten eerder in de herfst worden geoogst.

BEWAREN

Bewaar groene peulvruchten op een koele plek rond 6-10°C, dus bij voorkeur niet in de koeling. In de koeling bij een temperatuur onder 4°C treedt er bederf op door een te lage temperatuur waardoor de bonen bruine waterige plekken krijgen.

Gedroogde peulvruchten zijn veel langer houdbaar dan peulvruchten uit pot of blik mits ze op een koele, donkere en droge plek liggen. Voor ingeblikte varianten, controleer de verpakking op toegevoegd zout.

Gekookte peulvruchten kunnen bewaard worden in herbruikbare diepvrieszakjes of in een doos in de diepvriezer9

Bonen worden op vele manieren klaargemaakt: gekookt, gestoofd, als pasta, puree e.a. (zie product)

Peulvruchten moeten om ze eetbaar ze maken altijd worden verwarmd om het zetmeel en de celwanden zacht te maken.

Je kan peulvruchten blancheren, roosteren, roerbakken, drogen, gratineren, pureren, infuseren, marineren, frituren, en er zelfs ijs of mousse van maken.

Door de grote hoeveelheid aan zetmeel en vezels hebben peulvruchten in vergelijking met andere groente een tamelijk lange kooktijd.

GEDROOGDE PEULVRUCHTEN WEKEN

Gedroogde peulvruchten bereiden is vooral een kwestie van plannen. Peulvruchten in de week zetten, kost maar een paar minuten tijd en is in alle gevallen de sleutel naar een kortere kooktijd én een betere smaak. Bij spliterwten en linzen is weken niet noodzakelijk, maar wel aan te raden.

– Als je gedroogde peulvruchten weekt, nemen ze het vocht weer op dat eerder, tijdens het drogen, is verdampt. Door bijvoorbeeld bouillon te gebruiken, krijgen ze al smaak tijdens het weken.

– Weken verkort de kooktijd met 25%, zeker als je weekt in water met 15 g zout en 5 g baksoda per liter water. Dat is genoeg voor ca. 250 g gedroogde peulvruchten.

– Als je peulvruchten weekt, verbetert de structuur: ze vallen minder snel uit elkaar en garen gelijkmatiger. Dat komt omdat gedroogde peulvruchten van zichzelf niet genoeg water bevatten om het zetmeel dat erin zit te geleren zodat ze zacht worden. Als je ze ongeweekt aan de kook brengt, zal het zetmeel aan de buitenkant van de peulvruchten als eerste geleren terwijl ze vanbinnen ongaar blijven. Ze knappen dan snel, waardoor het zetmeel oplost in het water en je uiteindelijk een puree overhoudt. Niet erg voor een soep, maar minder lekker in je stoofpot.

Peulvruchten bevatten lectines. Lectines zijn natuurlijke plantengifstoffen waarmee planten zich verdedigen tegen plantziekten en vijanden. Gedroogde peulvruchten week je en kook je vervolgens minstens 10 minuten tot ze gaar zijn. Hierdoor zijn de aanwezige lectines door verhitting afgebroken en onschadelijk gemaakt. Peulvruchten die je in een blik of bokaal koopt zijn al gekookt.

Het grote voordeel van gedroogde peulvruchten ten opzichte van voorgekookte is dat je smaak kunt toevoegen aan het week- en kookwater waarmee gedroogde peulvruchten zich volzuigen. Ook kun je veel beter de textuur bepalen door de garing aan te passen aan het gerecht waarvoor je de peulvruchten wilt gebruiken.