IJSLANDS MOS
IJslands mos is een lichen en komt voor in IJsland, Noord-Europa, Groenland en Spitsbergen. Het is ook bekend uit Duitse bergbossen. De groeiplaatsen zijn venen en bossen, en andere niet waterige omgevingen, waar het korstmos op rotsen en boomstronken groeit. Het komt eveneens voor in bergstreken boven 2600 meter. Als gevolg van milieuvervuiling nemen korstmossen overal in aantal af.
Het is een struikachtig korstmos met een vorm van een gaffelvormig vertakt groen, bruingroen, grijswit tot rossig gekleurd ‘gewei’, wat men in de biologie een thallus noemt.
Mos verdraagt temperaturen ver van hun optimale groeitemperatuur en kan bij uitdroging wel een jaar in latente droogteslaap doorbrengen. Deze soort is extreem gevoelig voor milieuvervuiling en het lukt ‘m alleen te overleven in omgevingen die superschoon zijn. Het is één van de belangrijkste voedselbronnen voor rendieren.
De soort is in onze streken zeer zeldzaam en staat op de Nederlandse Rode Lijst als ernstig bedreigd.
In het verleden was IJslandsmos een belangrijke voedselbron in het noorden van Europa, gekookt werd het toegevoegd aan brood, stoofpot, pudding, soep of salade. IJslands mos wordt niet alleen gebruikt om te eten; er worden ook kleurstoffen, parfumstoffen en verfstoffen van gemaakt. Als verfstof geeft het de wol een beige tot gele kleur. Een groene kleur kan door nabeitsen ontstaan.
IJslands mos kan jaarrond worden geoogst, maar het wordt meestal verzameld in de zomer en herfst, wanneer de groei het meest actief is en de concentratie aan werkzame stoffen optimaal is.
Voedingswaarde
De verhouding van de nutriënten in kortsmos zijn: eiwitten 3%, vetten2%, koolhydraten >80% waarvan lichenin 40% vertegenwoordigt (wordt niet opgenomen door het menselijke lichaam).
De meeste van de koolhydraten in IJslands mos zijn polysachariden die, wanneer ze in water worden geweekt, een gelachtige consistentie vormen. Dit is waarom het een effectief verdikkingsmiddel is.
Glycemische index 35-45 Nutri-Score A
100 g | Energie | Eiwit | Vet | Koolhydraten | Vezels |
Vers | +/- 49 kcal | 1.5g | 0.2g | 11-15g | 2-4g |
Gedroogd | +/- 350 kcal | 4-6g | 1-2g | 70-80g | 10-15g |
IJslands mos bevat matige hoeveelheden koolhydraten, maar dankzij de vezels heeft het een lage glycemic load. Dit maakt het geschikt voor koolhydraatbewuste diëten, mits met mate geconsumeerd.
Voordelen / Nadelen
IJslands mos heeft de neiging om zware metalen, zoals lood, op te nemen. Die verontreiniging kan eenvoudig in je bloedbaan worden opgenomen en je lichaam slaat dat weer op in het vetweefsel.
Aankoop / Bewaren
AANKOOP
IJslands mos kan worden gevonden in natuurvoedingswinkels, apotheken (vanwege de medicinale eigenschappen) en online. Zoek naar:
- Heldere kleuren, zonder tekenen van schimmel of verkleuring.
- Biologische bronnen die zonder pesticiden zijn geteeld.
BEWAREN
Het is van belang de producten donker, droog en koel in een afgesloten recipient te bewaren. . In een goed afgesloten container kan het enkele maanden tot een jaar worden bewaard.
Bereidingswijze
Gedroogd IJslands mos kan je gebruiken voor thee: overgiet tot 2 theelepels IJslands mos met 150ml kokend water en laat 10 minuten trekken.
Het wordt gebruikt als verdikkingsmiddel in soepen en sauzen. In de noordelijke wordt het toegevoegd aan snoep vanwege de zachte, gelerende eigenschappen.
Thee of Infusies: Kook het korstmos in water met honing voor een verzachtende drank.
Brood: Gebruik als meelvervanger in rustieke recepten.
Desserts: Combineer met suiker en melk voor een gelatineachtige pudding.
Info
IJslands mos wordt verwerkt in brood voor mensen met diabetes mellitus omdat het de bloedsuikerspiegel niet al te snel zou verhogen.
IJslands mos zou goed werken op de stembanden tegen heesheid.
“Superfood”: Hoewel het veel vezels en antioxidanten bevat, moet het niet worden gezien als een wondermiddel.
Chef’s advies
- Week gedroogd IJslands mos 2-3 uur in water om de bittere smaak te verwijderen.
- Combineer met ingrediënten zoals kaneel of gember voor een warme smaak.
- Gebruik het als natuurlijk bindmiddel in plantaardige gerechten.