IJSKRUID – SODAPLANT
Het ijskruid stamt oorspronkelijk van het Zuidelijk halfrond in Zuidwest Afrika en de Kaapregio, maar het komt op steeds meer plekken op het Noordelijk halfrond voor. De plant komt tegenwoordig verwilderd voor in het Middellandse Zeegebied, op de Canarische Eilanden en in Californië, Mexico en Zuid-Australië. Ook bij ons wordt dit plantje gekweekt. In onze gebieden groeit ijskruid echter opvallend goed, tijdens de zomer.
Het is een eenjarige, rijk vertakte succulente plant met een kruipende groeiwijze. De plantjes worden zelden hoger dan 10 centimeter. De plant kan gedurende het groeiseizoen een diameter van 1 meter bereiken.
De 1 cm brede, alleenstaande, meestal witte bloemen zijn alleen open bij zonnig weer. Er bestaan ook rassen met rode of gele bloemen. De witte bloemen bezitten een opgezwollen kelk, die eveneens met blaasjes is bezet. De zaden zijn zeer klein en glanzend zwart van kleur.
De bladeren zijn 6-12 cm lang en ei- tot spatelvormig. De bladeren hebben een min of meer stengelomvattende voet en een golvende rand. De bladeren zijn met parelachtige, glinsterende, doorschijnende blaasjes bezet. Daaronder bevinden zich de talloze klieren, die zout uitscheiden.
De 1 cm brede, alleenstaande, meestal witte bloemen zijn alleen open bij zonnig weer. Er bestaan ook rassen met rode of gele bloemen. De witte bloemen bezitten een opgezwollen kelk, die eveneens met blaasjes is bezet.
Zijn naam dankt de plant aan deze glinsterende, doorschijnende blaasjes, die zich als ijskristallen op de stengels en de bladeren bevinden. Onder deze blaasjes bevinden zich klieren, die natriumcarbonaat uitscheiden. Ze voelen kleverig aan en lijken in je hand te smelten als je ze aanraakt. De plant beschikt over een verbazingwekkende zouthuishouding en kan zelfs na bederf nog zout opnemen en weer uitscheiden, terwijl een overschot aan natrium-ionen in de vorm van natriumcarbonaat worden uitgescheiden.
In het wild groeien de plantjes voornamelijk op droge grond , deze blaasjes helpen de plant om vocht vast te houden in droge omstandigheden, maar ze kunnen ook op een vochtige standplaats goed uit de voeten.
IJskruid groeit vooral in de lente en vroege zomer. Het kan echter jaarrond worden geteeld in kassen of onder gecontroleerde omstandigheden. In het wild is de plant vaak op zijn hoogtepunt in de late lente.
Voedingswaarde
Het blad kan tot 1% Nacl (zout) bevatten, wat extreem veel is. Daarnaast bevat het meerdere organische zuren als appelzuur. Het bevat eveneens veel ascorbinezuur, een beperkte hoeveelheid flavonoïde en verder hoofdzakelijk water.
Glycemische index < 15 Nutri-Score A
100g | Energie | Eiwit | Vet | Koolhydraten | Vezels |
Vers | 14 -20 kcal | 2g | 0.2g | 3-6g | 3g |
IJskruid is zeer laag in koolhydraten en calorieën, wat het ideaal maakt voor koolhydraatbewuste diëten. Het kan ook dienen als een vervanging voor zoutrijke snacks of toppings.
Voordelen / Nadelen
Aankoop / Bewaren
Aankoop/Oogst
Hoewel ijskruid niet overal algemeen verkrijgbaar is, kan het worden gevonden bij gespecialiseerde groenteboeren, biologische winkels of markten die zich richten op exotische producten. Bij het kiezen van ijskruid:
- Zoek naar frisse, heldergroene bladeren zonder tekenen van verwelking.
- De blaasjes op de bladeren moeten duidelijk en glinsterend zijn.
Je kan de plant zelf kweken:
Heel het groeiseizoen lang kan je de bladeren en scheuten oogsten om rauw toe te voegen aan salades. Oogst liefst niet de blaadjes die in de zomer bij grote warmte glinsterende druppeltjes vocht op het blad afzetten. De smaak daarvan is vaak te zout en te bitter.
Als groente pluk je alleen de jonge, malse bladeren die volledig volgroeid zijn.
Naarmate ze ouder worden gaan de bladeren krimpen en verliezen ze hun sappige smaak.
Bewaren
Bewaren is eigenlijk niet echt nodig, daar we heel de zomer naar hartelust kunnen oogsten van dezelfde planten.
Bewaar ijskruid in de groentelade van de koelkast, idealiter in een open plastic zak. Het blijft meestal een week goed, maar het is het beste om het binnen enkele dagen na aankoop te consumeren voor de beste kwaliteit en smaak.
Bereidingswijze
De bladeren zijn eetbaar en smaken licht zoutig. De smaak is iets frisser zurig dan die van sla maar het is voornamelijk de aangename vlezige knapperige textuur die ervoor zorgt dat ijskruid zo geliefd is.
Je kan ijs kruid gebruiken :
- Rauw in salades of als garnering.
- Gestoomd, geblancheerd, geroerbakt als spinazie.
- Toegevoegd in soepen voor textuur en smaak.
- Als bijgerecht: Geroerbakte of gestoomde is het een smakelijk bijgerecht bij vlees of vis.
- Gegrild: Laat het een paar minuten grillen als bijgerecht.
- Gezouten snacks: Droog de bladeren en gebruik ze als een zoutige topping.
Ook de stengels zijn eetbaar.
Info
Het geplette blad wordt gebruikt als vervanger voor zeep.
TIP: De plant bindt erg veel water, maar ook zout. Na verdorren van de plant komt dit zout in de grond en maakt het zo veel andere planten onmogelijk op die plek te groeien. Teel hem dus best in pot.
Vanwege het hoge natriumgehalte kan overmatig gebruik niet ideaal zijn voor mensen met een zoutarm dieet..
Chef’s advies
Vanwege de licht zoute smaak van ijskruid, is het belangrijk om tijdens het koken voorzichtig te zijn met het toevoegen van extra zout.
- De bladeren kunnen ook worden gebruikt om vis of vlees in te wikkelen voor het grillen, waardoor een sappig en smaakvol resultaat wordt verkregen.
- Combineer ijskruid met citrusvruchten zoals grapefruit of citroen om de zoute en frisse smaken in balans te brengen.
- Gebruik het als een natuurlijke zoutvervanger in gerechten.
- Snijd het voorzichtig met een scherp mes om de knapperigheid te behouden.