GROTE KATTENSTAART

Grote kattenstaart vindt zijn oorsprong in de gematigde streken van Europa, Azië en Noord Afrika maar is nu over vrijwel alle werelddelen verspreid. In Noord-Amerika vormt hij plaatselijk een plaag die wordt bestreden. De plant is zeer algemeen en te vinden op zonnige tot half beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, zwak zure tot kalkrijke gronden, langs sloten, greppels, kanalen, meren, poelen, beken, en rivieren. Ook in grasland, bermen, lichte loofbossen, vochtige struwelen, drassige kapvlakten, moerassen, vochtige ruigten en in vochtige duinen en heiden. De plant (penwortel) leeft zo’n 3 tot 5 jaar maar de plant zaait zich gemakkelijk uit.

Hoewel de plant oorspronkelijk in het wild voorkomt, wordt hij tegenwoordig ook gekweekt in tuinen en voor decoratieve doeleinden.

Deze plant wordt gekarakteriseerd door zijn felroze bloemen die in lange, sierlijke bloemenaarzen aan de top van de stengels groeien. De plant staat bekend om zijn aantrekkingskracht op bijen en vlinders, en wordt vaak aangetroffen langs waterwegen en moerassige gebieden.

De plant heeft meestal tussen de 0,60-1,20 m lange, rechtopgaande, kantige stengels met vertakkingen. De 3-8 cm lange, lancetvormige tot eironde bladeren staan onderaan met twee of drie kruisgewijs tegenover elkaar, maar aan de top verspreid. De plant groeit in pollen met wortels tot een meter diep. Dankzij de lange wortel kunnen ze een droge tijd wel overbruggen.

De 1-1,6 cm grote roze bloemen groeien in schijnkransen uit de oksels van de bovenste bladen, elk heeft vier tot meestal zes kroonbladen en twaalf meeldraden. De paarsrode bloemen zijn gerangschikt in een tot 35 cm lange schijnaar. De bloeiperiode loopt van juni tot september. De bloemen van de grote kattenstaart zijn regelmatig vijftallig of zestallig. De vijftallige bloemen hebben twee kransen van vijf, dus totaal 10 meeldraden, en de zestallige 12 meeldraden.

Er is slechts één belangrijke soort van kattenstaart die relevant is in culinaire en medicinale toepassingen: Lythrum salicaria. Er zijn echter andere soorten binnen het geslacht Lythrum, zoals:

  • Lythrum alatum: Bekend als de gevleugelde kattenstaart, die in mindere mate culinair gebruikt wordt.
  • Lythrum lineare: Een kleinere soort die minder gangbaar is voor consumptie, maar een gelijkaardige ecologische rol speelt.

De grote kattenstaart bloeit van juli tot september, met een piek in de bloei tussen augustus en begin september. De bladeren kunnen het hele jaar door geoogst worden, terwijl de bloemen en wortels vaak in de zomer het meest actief worden gebruikt.

Voedingswaarde

Rijk aan vitamine C, bevat ook een aantal mineralen zoals calcium en magnesium, maar in geringe hoeveelheden.

De glycemische index van de grote kattenstaart is niet goed gedocumenteerd, aangezien het hoofdzakelijk wordt gebruikt in kleinere hoeveelheden (zoals kruiden of thee), en niet als een primaire voedselbron. Als kruid bevat het geen significante hoeveelheden koolhydraten, dus de glycemische index zou als zeer laag worden geclassificeerd.

(Potentieel) Energie Eiwit Vetten Koolhydraten Vezels
100g +/- 45 kcal 1.5g 0.2g 11g 5g

De grote kattenstaart past goed in een koolhydraatbewuste voeding, omdat het voornamelijk als kruid wordt gebruikt en weinig tot geen koolhydraten bevat. Het is een uitstekende keuze voor het op smaak brengen van gerechten zonder de calorie- of koolhydraatinname te verhogen.

Voordelen / Nadelen

Aankoop / Bewaren

Aankoop

De grote kattenstaart wordt doorgaans niet als een gangbare eetbare plant verkocht, maar als medicinale plant kan hij worden gevonden bij:

  • Kruidenboeren: Vaak in gespecialiseerde winkels of markten.
  • Natuurwinkels: Vooral als deel van de wilde eetbare planten of kruidentheeën.

Kwaliteit is essentieel bij het kopen van deze plant. Zoek naar verse, onbewerkte planten van betrouwbare leveranciers.

Hoewel de grote kattenstaart soms wordt gepromoot als een wondermiddel voor een breed scala aan gezondheidsklachten, is het belangrijk te onthouden dat veel van deze claims onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd zijn. De gezondheidsvoordelen van de plant moeten met voorzichtigheid worden bekeken, en het is altijd goed om het gebruik van kruiden als medicijn te combineren met advies van een deskundige.

Bewaren

Bewaar gedroogde grote kattenstaart in een luchtdichte container op een koele, droge plaats. Verse delen kunnen enkele dagen in de koelkast worden bewaard.

Voor langere bewaring van de bladeren en bloemen kan vacuümverpakking helpen de versheid te behouden.

Het invriezen van de plant wordt niet sterk aanbevolen, omdat het de textuur en smaak van de kruiden kan beïnvloeden.

Bereidingswijze

Hij heeft een hele bittere, wrange smaak door de aanwezige tannines (veel looistoffen).

  • De stengels (enkel jonge stengels in het voorjaar anders zijn ze taai) schillen, zijn te gebruiken als kook- of roerbakgroente, ze hebben een lichtzure smaak.
  • Verse, malse bladeren in een salade.
  • Scheuten om dranken te aromatiseren.
  • Bloemen (eind juni tot september) koken geeft een rood sap dat je kan gebruiken om gerechten roodachtig te kleuren. De bloemen kunnen in kleine hoeveelheden gegeten worden.

De grote kattenstaart wordt voornamelijk gebruikt in traditionele gerechten en als kruid:

  1. Thee: Een van de meest populaire toepassingen is het maken van thee van de gedroogde bladeren en bloemen. Het heeft een lichte, bloemige smaak en wordt verondersteld kalmerende en spijsverteringsbevorderende eigenschappen te hebben.
  2. Soepen en Sauzen: Het wordt soms gebruikt in soepen of als een smaakmaker in lichte sauzen.
  3. Kruidenextracten: Deze worden gemaakt voor medicinale toepassingen, maar kunnen ook in bepaalde culinaire gerechten worden gebruikt.

No waste

  • Bloemen: De bloemen kunnen worden gebruikt in aromatische gerechten of gedroogd worden om in kruidenmengsels te verwerken.
  • Wortels: Hoewel ze niet zo vaak worden gebruikt in de keuken, kunnen wortels worden gekookt of getrokken voor medicinale doeleinden.
  • Overgebleven bladeren: Gedroogde bladeren kunnen in kleine hoeveelheden worden toegevoegd aan bijvoorbeeld kruidenazijn of olie voor extra smaak.

Info

Chef’s advies

  1. Smaakcombinaties: Grote kattenstaart kan goed samengaan met andere kruiden zoals citroenmelisse en munt voor een verfrissende thee.
  2. Vers gebruik: Gebruik de bladeren vers in salades of als garnering voor een subtiele kruidige smaak.

Galerij

Deel dit recept, kies uw platform!