GEVLEKT LONGKRUID
Gevlekt longkruid komt voor in Midden- en Oost-Europa. De plant is inheems aanwezig op enkele plaatsen in België en het Nederlandse Zuid-Limburg. Het is verder een bekende stinsen- en tuinplant die gemakkelijk verwildert en zo ingeburgerd is geraakt. Het groeit vooral in bossen, schaduwrijke tuinen en langs beekoevers, waar de grond vochtig en humusrijk is. In het wild wordt het vaak aangetroffen in gematigde klimaten en bloeit het van maart tot mei.
De plant heeft donkergroene bladeren, met daarop opvallende zilvergrijze tot witte vlekken en bloeit vroeg in het voorjaar met trechtervormige bloemen die eerst roodachtig zijn, maar later verkleuren naar paarsachtig blauw. De bloemkroon heeft de vorm van een trompet. De kelk reikt tot de helft van de kroon en is ongeveer 0,5-1 cm lang. De kelk verwijdt zich later trechtervormig. Vaak groeien er klierharen op.
De bloemen staan in schichten. De bladen zijn donkergroen en hebben lichtgroene vlekken. De wortelbladen zijn lang gesteeld met een hartvormige voet. De stengelbladen, die kleiner zijn, hebben een kortere steel of geen steel. De plant heeft een lange wortelstok.
Longkruid-blaadjes worden gebruikt om smaak te geven aan Vermouth.
Soorten en Variaties
Er zijn verschillende varianten van het gevlekt longkruid, die vooral verschillen in bladtekening en bloemkleur. Populaire cultivars zijn:
- Pulmonaria ‘Sissinghurst White’: Zuiver witte bloemen.
- Pulmonaria ‘Trevi Fountain’: Diepblauwe bloemen en zilvergevlekte bladeren.
- Pulmonaria ‘Raspberry Splash’: Roze bloemen met opvallende vlekken.
De plant is een van de eerste bloeiers in het voorjaar. De bladeren kunnen het hele groeiseizoen geoogst worden, maar zijn het malst in het vroege voorjaar. De bloemen zijn decoratief en eetbaar tijdens de bloeiperiode.
Voedingswaarde
Longkruid bevat slijmstoffen, minerale substanties waaronder kiezelzuur, allantoïne en looistoffen. Daarnaast bevat het plantje de flavonoïden kaemferol en quercetine, wat een sterke antioxidantwerking heeft. Er zitten ook saponinen en koolhydraten waaronder fructanen in. De bladeren bevatten flavonoïden, vitamine C en mineralen zoals kalium en calcium.
Nutri-Score A
Energie | Eiwit | Vetten | Koolhydraten | Vezels | ||
100g | 25-30kcal | 2g | 0.5g | 3g | 1g |
Met zijn lage glycemische index en minimale koolhydraten is gevlekt longkruid een uitstekende keuze voor koolhydraatbewuste diëten. Het voegt smaak, voedingsstoffen en visuele aantrekkingskracht toe zonder de bloedsuikerspiegel te beïnvloeden.
Voordelen / Nadelen
Aankoop / Bewaren
Gevlekt longkruid is meestal niet verkrijgbaar in reguliere supermarkten, maar kan gevonden worden bij: Tuincentra: voor eigen teelt, biologische markten: soms beschikbaar als wilde oogst, online kruidenwinkels: voor gedroogde bladeren en extracten.
De beste tijd om het kruid te verzamelen of te kopen is in het voorjaar, wanneer de bladeren en bloemen op hun best zijn.
Bereidingswijze
De bladeren en bloemen zijn eetbaar en worden gebruikt in diverse toepassingen, van salades tot kruidenextracten.
Het is belangrijk op te merken dat gevlekt longkruid in kleine hoeveelheden als culinair kruid wordt gebruikt vanwege de mogelijke aanwezigheid van giftige stoffen, zoals pyrrolizidine-alkaloïden. Het is raadzaam om het kruid met mate te consumeren en te kiezen voor biologisch geteelde planten om het risico op verontreiniging te verminderen.
Gevlekt longkruid heeft een lichte en frisse komkommersmaak met een lichte nootachtige ondertoon.
De jonge longkruid-blaadjes zijn decoratief èn lekker op of door sla, salades en in soepen. De bladeren kunnen zowel rauw als licht gestoomd of geblancheerd worden gegeten.
De bloemetjes zijn eveneens eetbaar (februari tot mei) fijn. De trechtervormige bloemen zijn meestal blauw, roze of paars en hebben een subtiele, zoete smaak. Ze worden vaak gebruikt als decoratieve elementen in salades, desserts en drankjes, waar ze een vleugje kleur en een delicaat aroma toevoegen.
Je kan er eveneens thee van zetten. Gebruik dan 1.5 gram per kopje en laat het 10 minuten trekken.
Info
Ongevlekt longkruid is inheems in Midden- en Oost-Europese landen. Het is een gevaarlijk broertje van gevlekt longkruid, een plant die ooit befaamd was om diens therapeutische toepassingen. Ongevlekt longkruid bevat een aantal giftige pyrrolizidine alkaloïden, zoals intermedine en lycopsamine, en daarvan is overduidelijk bewezen dat die onherstelbare en soms dodelijke schade te kunnen aanrichten aan leverweefsel.
Chef’s advies
- Een laryngitis met heesheid wordt tegengegaan door het spoelen met lauw longkruidafkooksel.
- Mild koken: Kook de bladeren kort om een zachte textuur te behouden.
- Decoratief gebruik: Gebruik de bloemen als topping voor desserts of cocktails.
- Kruidenboter: Meng fijngehakte bladeren met boter, citroen en knoflook voor een aromatische spread.