DOLMA
Dolma heeft zijn oorsprong in het Ottomaanse Rijk en is inmiddels diepgeworteld in de eetculturen van Turkije, Griekenland, het Midden-Oosten en de Balkan. Het gerecht is ontstaan uit de traditie van gevulde en gemarineerde gerechten, een techniek die voedsel langer houdbaar en smaakvoller maakt. Dolma wordt in verschillende regio’s aangepast aan de beschikbare ingrediënten en weerspiegelt de diversiteit aan lokale producten en kruiden.
Dolma is een familie van gevulde gerechten die populair zijn in de keukens van Turkije, Griekenland, de Levant, en de Kaukasus. De kern van een dolma is een vulling op basis van rijst, groenten, kruiden en vaak vlees, verpakt in groenten zoals paprika, aubergine, tomaat, of in druivenbladeren. De vullingen variëren per regio en seizoen en worden vaak verrijkt met specerijen zoals piment, munt, en dille.
Verpakte dolma staan bekend als sarma. Ze kunnen warm of op kamertemperatuur geserveerd worden.
Varianten van de dolma bestonden al in de 17e eeuw in Perzië zoals deze van de zeytinyağlı (met olijfolie) en sağyağlı (met geklaarde boter) dolmas.
De dolmas van zeytinyağlı worden meestal gevuld met rijst en koud geserveerd met een knoflook-yoghurtsaus, maar variaties met vulling op basis van vlees worden warm geserveerd, vaak met tahini- of avgolemonosaus .
Soorten Dolma
Dolma kent talloze varianten die afhankelijk zijn van de regio en het seizoen.
- Druivenblad Dolma (Sarma): Meestal gevuld met rijst en kruiden, en soms lamsvlees, verpakt in ingelegde druivenbladeren.
- Groenten Dolma: Gevulde paprika’s, courgettes, aubergines, en tomaten met een rijst- en kruidenvulling. Deze variant is vooral populair in de zomermaanden.
- Vlees Dolma: Groenten gevuld met een mengsel van rijst en gehakt, vaak rund of lam, wat een hartiger smaak geeft.
- Zeevruchten Dolma: In kustregio’s worden dolma’s soms gevuld met zeevruchten zoals garnalen of vis.
De oorsprong van gevulde wijnbladeren is onbekend. Ze staan bekend als dolmeh in Iran, dolmades in Griekenland, tolma in Armenië en yebra in Syrië.
Dolmades zijn de klassieker uit de Griekse en Turkse keuken, veelvoorkomend in de Mediterrane keuken alsook in naburige regio’s als de Balkan, Kaukasus, Rusland, Centraal-Azië en Irak.
Dolmades zijn gevulde druivenbladeren oftewel wijnbladeren. De vulling bestaat uit rijst met gehakt, kruiden en/of specerijen en groenten. Ook vult men in Griekenland vaak koolbladeren en courgettebloemen.
Dolma wordt het hele jaar door gegeten, maar de variëteiten kunnen verschillen per seizoen. In de zomer wordt vaak gekozen voor lichte, vegetarische dolma met verse groenten en kruiden. In de winter zijn rijkere dolma’s met vlees populairder.
Voedingswaarde
Dolma bevat een goede balans van koolhydraten, eiwitten, en vetten, afhankelijk van de vulling. Het is rijk aan vezels, dankzij de groenten, en biedt een goede bron van vitamine A, C, en enkele B-vitaminen. Druivenblad dolma bevat bovendien antioxidanten, zoals polyfenolen, Nutri-Score C/D
Energie | Eiwit | Vet | Koolhydraten | Suikers | Vezels | |
Dolmades | 303.06 kcal | 3.93g | 21.31g | 22.44g | 1.53g | 2.72g |
100g | 150-180 kcal | 4g | 8g | 15-20g | 2g |
Dolma bevat relatief veel koolhydraten vanwege de rijstvulling, maar de druivenbladeren en groenten voegen vezels en voedingsstoffen toe. Voor koolhydraatbewuste eters kan dolma ook worden bereid met alternatieven zoals bloemkoolrijst, wat de glycemische lading verlaagt en het geschikter maakt voor een koolhydraatarme levensstijl.
Voordelen / Nadelen
Aankoop / Bewaren
Aankoop
Dolma is vers verkrijgbaar in Mediterrane en Midden-Oosterse supermarkten, delicatessenwinkels, en soms zelfs in grotere reguliere supermarkten. Voor de hoogste kwaliteit en versheid is het vaak het beste om bij een gespecialiseerde winkel te kopen of zelfgemaakte dolma te bereiden.
Bewaren
Bewaar dolma in een luchtdichte container in de koelkast voor maximaal 3-4 dagen.
Vacuümverpakte dolma kan in de koelkast tot 1 week vers blijven.
Dolma kan worden ingevroren voor een maximale houdbaarheid van 1-2 maanden. Laat de dolma volledig ontdooien en opwarmen voor het serveren.
Bereidingswijze
Dolma kan op verschillende manieren in gerechten worden gebruikt:
- Als voorgerecht: Serveer koude dolma als een lichte en smaakvolle voorgerecht, geserveerd met een yoghurtdip.
- In salades: Snijd dolma in kleine stukjes en meng het door een salade voor extra smaak en textuur.
- Met yoghurt en munt: Serveer warme dolma met een frisse yoghurtsaus, gemengd met knoflook en munt, voor een klassieke smaakcombinatie.
- Bij mezze-gerechten: Dolma is een uitstekende toevoeging aan een mezze-plank, samen met andere gerechten zoals hummus, baba ganoush, en tabouleh.
No waste
Gebruik restjes druivenbladeren in salades of marinades, of bewaar ze voor een volgende batch dolma.
Info
Chef’s advies
- Kies verse bladeren: Gebruik bij voorkeur verse, jonge druivenbladeren of paprikasoorten voor de beste smaak en textuur. Ingelegde druivenbladeren moeten goed worden afgespoeld om de zoutigheid te verminderen.
- Kruiden voor extra smaak: Voeg kruiden zoals munt, dille, en koriander toe aan de vulling voor een authentiekere smaak.
- Traag koken voor zachte textuur: Dolma wordt vaak langzaam gestoofd, wat de smaken helpt ontwikkelen en de textuur verbetert. Kook ze in een bouillon van groenten of kip voor extra smaak.
“Dolmades worden vaak gegeten als mezedes of als voorgerecht.”