De oorsprong van borsjtsj is te herleiden tot Oekraïne, waar het gerecht voor het eerst werd gemaakt als een eenvoudige soep van wilde planten en bieten. Het gerecht verspreidde zich snel over Oost-Europa en werd een integraal onderdeel van de regionale keuken. Borsjtsj wordt vaak gezien als een symbool van nationale identiteit in Oekraïne en Rusland, en het bereiden ervan wordt beschouwd als een kunstvorm die van generatie op generatie wordt doorgegeven.

Borsjtsj wordt gemaakt van rode biet, ui, runder- of varkensbouillon met vlees en smetana (een Oost-Europese variant van zure room). Deze basisingrediënten kunnen worden aangevuld met kool, wortelen, dille en knoflook.

Borsjtsj kan zowel warm als koud worden geserveerd, en de smaak kan variëren van zuur tot zoet, afhankelijk van de gebruikte ingrediënten en regionale variaties.

Soorten

1. 

   Rode Borsjtsj: De meest bekende variant, gemaakt met rode bieten, kool, aardappelen, wortelen, ui, en vaak vlees zoals rundvlees of varkensvlees. Soms wordt er een vleessaus gebruikt als basis. Deze variant wordt vaak geserveerd met zure room en verse kruiden zoals dille.

2. Koude Borsjtsj: Ook wel bekend als chlodnik in Polen, deze soep wordt koud geserveerd en bevat naast bieten vaak komkommer, radijs en yoghurt of karnemelk.
3. Groene Borsjtsj: Een lentegerecht dat vaak gemaakt wordt met zuring, spinazie, en andere groene groenten. In plaats van bieten, krijgt deze soep zijn kleur en smaak van groene ingrediënten.
4. Witte Borsjtsj: Populair in Polen, deze variant gebruikt zure roggefermentatie in plaats van bieten, wat de soep een melkachtige witte kleur geeft.

De soep wordt bereid uit vlees- of botbouillon.

De beste manier om een bouillon klaar te maken, is het vlees of bot niet in water te koken, maar in kvas. Het is een dikke soep, die per portie niet meer dan een half kopje bouillon mag bevatten. Rode biet is het belangrijkste ingrediënt, omdat het zorgt voor de smaak, het aroma en de kleur van de soep. Aardappelen, witte kool en paprika worden in de bouillon gekookt. Bij het opdienen van borsjtsj wordt een klodder smetana toegevoegd.

In Rusland heeft men de gewoonte er enkele fijngeprakte hardgekookte eieren bij te geven. Ook een paar in dunne sliertjes gesneden augurken (zuur of zoetzuur) kunnen erbij worden geserveerd of een “pompushka”, een zacht broodje daar doordrenkt is met een mengsel van knoflook en gesmolten boter.

Borsjtsj wordt vaak geassocieerd met de herfst en winter, wanneer de ingrediënten zoals bieten, kool en wortelen in overvloed zijn en goed houdbaar zijn tijdens de koude maanden. Het kan echter het hele jaar door worden gegeten, met seizoensgebonden aanpassingen in de ingrediënten. In de lente en zomer wordt vaak de groene of koude variant bereid.

Rijk aan voedingsvezels, vitaminen zoals vitamine C, B6, foliumzuur, en mineralen zoals kalium en magnesium. Bieten zijn ook een bron van antioxidanten en nitraten.

Deze (richtinggevende) waarde is sterk afhankelijk van de bereiding.

Glycemische index 30-50   Glycemische lading 5-8   Nutri-Score A/B afhankelijk van het vet- en zoutgehalte,

Borsjtsj past goed in een koolhydraatbewuste voeding, vooral wanneer het wordt gemaakt zonder aardappelen of met een beperkt aantal koolhydraten. De bieten bevatten weliswaar wat natuurlijke suikers, maar deze zijn laag genoeg in glycemische index om de soep geschikt te maken voor mensen die hun koolhydraatinname willen beperken. Door magere zure room te gebruiken en de portiegroottes te controleren, kan borsjtsj een voedzaam en vullend onderdeel zijn van een koolhydraatbewust dieet.

Aankoop

Voor de meest kwalitatieve borsjtsj, is het belangrijk om verse en seizoensgebonden groenten te kopen. Kies voor biologische bieten en kool van de markt, vooral in de herfst en winter, wanneer deze groenten op hun best zijn. Vlees, indien gebruikt, moet van een betrouwbare slager komen, bij voorkeur grasgevoerd en lokaal geproduceerd. Zure room en andere zuivelproducten dienen vers en van hoge kwaliteit te zijn, bij voorkeur met een laag vetgehalte voor een gezondere variant.

Kant en klare borsjtsj in sommige supermarkten.

Bewaren

Borsjtsj kan in de koelkast tot vijf dagen bewaard worden in een afgesloten container. De smaken ontwikkelen zich vaak na een dag, waardoor de soep nog lekkerder wordt.

Voor langere bewaring kan borsjtsj gevacumeerd worden, wat de houdbaarheid verlengt tot ongeveer twee weken in de koelkast.

Borsjtsj kan tot zes maanden worden ingevroren. Laat de soep volledig afkoelen voordat je het in vriesbestendige containers giet. Bij het ontdooien is het belangrijk om de soep langzaam te verwarmen om de textuur en smaak te behouden.

Er bestaan vele variaties op borsjtsj. Sommige versies bevatten vlees, zoals rundvlees of varkensvlees, terwijl andere versies veganistisch zijn en alleen groenten bevatten. Voel je vrij om te experimenteren met verschillende ingrediënten en smaakmakers om jouw favoriete versie van borsjtsj te creëren.

Borsjtsj kan op verschillende manieren worden geserveerd, afhankelijk van de voorkeuren en de gelegenheid:

1. Met Zure Room: Een klassieke topping die de zurige smaak van de bieten aanvult en verzacht.
2. Met Verse Dille: Dit kruid voegt een frisse smaak toe en is een perfecte tegenhanger van de aardse tonen van de soep.
3. Met Brood: Traditioneel geserveerd met roggebrood of zuurdesembrood, wat goed samengaat met de hartige smaken van de soep.
4. Vegetarisch of Vlees: Borsjtsj kan vegetarisch worden bereid, met extra groenten zoals bonen voor eiwitten, of met vlees zoals rundvlees voor een rijkere smaak.
   

   No waste

   • Het loof van de bieten kan worden gebruikt in salades of als toevoeging aan de groene borsjtsj.
   • Koolstronken: De stronken van de kool kunnen worden fijngesneden en toegevoegd aan roerbakgerechten of bouillon.
   • Groenteresten: Alle groenteresten kunnen worden gebruikt om een voedzame bouillon te maken die als basis kan dienen voor de volgende soep.

Voeg een scheutje azijn of citroensap toe aan de soep om de zoete smaak van de bieten in balans te brengen.

Voeg een beetje zuur (zoals azijn) toe aan de soep tijdens het koken om de heldere kleur van de bieten te behouden.

Laat de borsjtsj een dag of langer in de koelkast staan voor een intensere smaak.