ARGAN OLIE
De arganboom vindt men in het zuidwesten van Marokko in de Souss vallei en wordt ongeveer 15 m. hoog en 250 jaar oud. Dit is het enige gebied ter wereld waar deze bomen groeien, naast een heel kleinschalige verspreiding in Israël.
De arganboom is een taaie boom met stekelige takken die opgewassen is tegen grote droogtes in de woestijn. Met zijn wortels diep in de droge woestijngrond (tot 30m) zorgt de argan boom voor voldoende water om bladeren en arganvruchten te produceren.
Als de vruchten nog aan de boom groeien dan zijn deze groen, zoals olijven maar dan groter.
Als de arganvrucht rijp is dan wordt deze geel en valt deze vanzelf van de boom. De vruchten zijn dan volgroeid en dit is belangrijk voor de kwaliteit. Het komt namelijk ook voor dat de vruchten met een stok uit de boom worden geslagen waardoor ze nog niet volgroeid zijn en is de kwaliteit dan ook minder.
Vervolgens worden de vruchten verzameld door de berbervrouwen en in de zon gelegd om te drogen. Het gelige vruchtvlees (dat niet eetbaar is voor de mens) verandert in een droge zwarte schil.
Deze schil kan relatief makkelijk worden verwijderd. Wat overblijft is de argannoot met daarin de waardevolle drie amandelvormige pitten waaruit de olie gewonnen wordt. Om deze te breken is er veel kracht nodig.
De Amazighstammen, die sinds mensenheugenis arganolie produceren, noemen de arganboom de “Boom der schoonheid”. Er bestaan nog maar 20 miljoen arganbomen. De lokale bevolking is arm, maar omdat ze de waarde van de boom erkennen, wordt hij door hen beschermd.
Arganolie is zeldzaam en wordt gebruikt voor consumptie en medische doeleinden. Vanwege het zeldzame karakter en de handmatige oogst en productie is arganolie duur. Prijzen boven de € 100,- per liter zijn geen uitzondering. Het heeft daarom de bijnaam vloeibaar Marokkaans goud.
De schillen van de noten worden als brandstof bij het roosteren gebruikt. Op deze manier wordt alles van de oogst nuttig aangewend.
Winning van arganolie
- Tradionele methode: Al eeuwen worden door de Imazigh de onverteerde noten verzameld, noten die, door de geiten die in de arganbomen klimmen om de vruchten te eten, worden uitgebraakt tijdens het herkauwen. De noten worden handmatig gemalen en geperst om olie te maken.
Een andere manier is de vrucht te laten uitdrogen in de zon waardoor de buitenkant hard wordt en gemakkelijk te verwijderen is om de noot te bereiken. De pitten worden verwijderd en voorzichtig geroosterd.
Dit roosteren is verantwoordelijk voor de typische notengeur. Het duurt een aantal dagen en er is ongeveer 32 kilogram vruchten – de opbrengst van één boom per seizoen – nodig voor het maken van een 1-2 liter olie.
- Mechanisch: Bij gebruik van een mechanische pers is mengen van gemalen noten en water onnodig, het meel kan direct worden geperst. Alle andere processtappen blijven hetzelfde. De olie wordt verkregen met een rendement van 43% (op basis van de noot) en slechts twee uur is nodig om een goede kwaliteit houdbare olie te maken.
- Oplosmiddelextracie: Voor industrieel gebruik en voor laboratoriumdoeleinden kan arganolie worden geëxtraheerd uit de noten met een vetoplosmiddel. Na verdamping van het oplosmiddel in een of twee cycli kan een olierendement van 50 tot 55% worden gehaald. Via deze extractiemethode wordt een olie verkregen met slechtere smaakeigenschappen in vergelijking tot de traditionele methode en persen. Deze vorm van extractie wordt dan ook alleen gebruikt voor cosmeticatoepassingen.
De oogst van Arganvruchten vindt plaats in de zomer, meestal van juni tot augustus.
Er zijn verschillende kwaliteiten arganolie, de kwaliteit van de olie zit hem in de concentraties van de werkzame stoffen. Hoe meer essentiële vetzuren, vitamines en antioxidanten, hoe beter de olie.
Er zijn twee hoofdsoorten Arganolie:
-
- Culinaire Arganolie: Deze wordt geproduceerd van geroosterde Arganpitten en heeft een rijke, nootachtige smaak. Het is bedoeld voor consumptie.
- Cosmetische Arganolie: Deze wordt geproduceerd van ongeroosterde Arganpitten en is speciaal bedoeld voor huid- en haarverzorging.
Voedingswaarde
De olie is rijk aan onverzadigde en essentiële vetzuren. De meest voorkomende vetzuren zijn Omega 9 (oliezuur) en Omega 6 (linolzuur). De olie is daarnaast rijk aan vitamine E (tocoferol).
Energie | Eiwit | Vet | Verz. Vet | Koolhydraten | |
/100gr | 900 kcal | 0g | 98.7g | 19.3g | 0g |
Arganolie heeft geen koolhydraten en een hoge concentratie aan gezonde vetten, waardoor het een uitstekende keuze is voor een koolhydraatbewust dieet.
Voordelen / Nadelen
Aankoop / Bewaren
Aankoop
Onder ideale omstandigheden kan arganolie direct na persing tot wel zes jaar goed blijven. Na botteling is de gemiddelde houdbaarheid van arganolie gemiddeld anderhalf tot twee jaar.
Culinaire Arganolie is te vinden in gespecialiseerde delicatessenwinkels, natuurvoedingswinkels en online. Voor de beste kwaliteit, zoek naar gecertificeerde biologische Arganolie uit Marokko.
Bewaren
Om de kwaliteit zo lang mogelijk te waarborgen, kun je arganolie het beste na openen in de koelkast bewaren.
Bewaar Arganolie op een koele, donkere plaats in een luchtdichte fles. Eenmaal geopend, binnen 6 maanden gebruiken voor de beste smaak.
Bereidingswijze
In de Europese keuken is arganolie een vervanger voor notenolie en vaak ook voor olijfolie, vooral in koude toepassingen. De smaak van Arganolie is het beste te vergelijken is met een combinatie van sesam, versgebakken brood en geroosterde hazelnoten.
Arganolie rijk aan meervoudig onverzadigde vetten mag niet worden verhit. Daarvoor in de plaats raden we aan om het voedsel te stomen of te koken en pas na afloop de olie toe te voegen. Bij een temperatuur hoger dan 60 graden gaan de smaak en werkzame stoffen verloren.
Arganolie wordt vooral gebruikt om brood te dippen.
Combineer Arganolie met honing en noten voor een traditionele Marokkaanse dip genaamd “Amlou”.
Info
Een bekend Marokkaans zoet broodbeleg is Amlou, dat gemaakt wordt van arganolie gemengd met grote hoeveelheden geroosterde amandelen en honing.
Amlou wordt aangeboden als dip bij brood of uitgesmeerd over Marokkaanse pannenkoeken.
De argan boom (Argania Spinoza) is één van de oudste boomsoorten ter wereld. Botanici schatten dat de arganboom al meer dan 25 miljoen jaar bestaat.
Vroeger kwamen de arganbomen in heel Noord-Afrika voor maar nu is hij een bedreigde boomsoort volgens UNESCO. Het is een boom die endemisch is voor de streek die gedeeltelijk bestaat uit woestijnen, in het zuidwesten van het Middellandse Zeegebied: het zuidwesten van Marokko en de provincie Tindouf in Algerije. De Arganboom groeit in een gebied dat bekend staat als de Arganeraie, dat door UNESCO is uitgeroepen tot biosfeerreservaat. De boom is goed aangepast aan het droge klimaat en arme bodems van deze regio.
Chef’s advies
Gebruik Arganolie niet voor hoog-verhittingskoken zoals frituren, omdat de delicate smaak en voedingsstoffen verloren gaan. Gebruik het liever als afwerkingsolie.